نادرستی انتساب عدم پذیرش ظواهر قرآن به اخباریان
محمد رضا
آرمیون
author
text
article
2013
per
مشهور است که اخباریان ظواهر قرآن را نمیپذیرند و از تفسیر آن خودداری میکنند. این پژوهش، نادرستی این انتساب را با دو عامل مربوط میداند: اول این که غفلت از شناسائی جریانهای هم عصر اخباریان، سبب شده که جهت تندی سخن آنان در باره فهم قرآن، دانسته نشود. آنان به دلیل شیوع رویکردهای عقلی و عرفانی در آن روزگار، به خطر استقلال فهم قرآن بدون روایات معصومان هشدار دادهاند. دوم این که بین اظهارات بزرگان این گروه در فقه و تفسیر و اقتضائات مقامی هر یک از آن دو، تفکیک صورت نگرفته است. بر این اساس ادعا این است که اخباریان در رابطۀ با قرآن دو دغدغه داشتهاند؛ اول این که در فقه نباید آیات الأحکام را با صرف اتکا به عقل، بدون در نظر گرفتن روایات، مطرح ساخت. دوم این که در تفسیر نیز نباید به تأویلات عرفانی با تکیه بر کشف درونی، وارد شد
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
5
25
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2882_763b2539d9723badb18e74c634b9ab0c.pdf
روش شناسی معصومان (ع) در تفسیر لغوی قرآن کریم
فهیمه
حسینی کوهی
author
text
article
2013
per
فهم هر کلامی در درجه اول منوط به فهم لغات و ترکیبات آن است و کلام خدای رحمان _ که از طریق وحی بر محمد مصطفی؟ص؟ به ما رسیده _ نیز از این قاعده مستثنا نیست. این موضوع، در باره قرآن از جایگاه والاتری برخودار است؛ زیرا که دانستن معانی مفردات قرآن کریم یکی از ابزارهای لازم برای دانستن معنای آیات وحی الهی است و آگاهی درست و دقیق از معانی الفاظ کلام حق، یکی از شروط لازم و ضروری برای مفسر قرآن محسوب میشود که در نتیجه آن میتواند از کجفهمی و بدفهمی مراد خدای تعالی در امان بماند. حضرات معصوم؟عهم؟ به عنوان کسانی که مبین و مفسر اصلی قرآن کریم و آشنا به لایههای درونی آناند، به تناسب موقعیت و شرایط فرهنگی و اجتماعی به تفسیر آیات پرداختهاند. نوعی از این روایات، شرح واژگان قرآن کریم است که به روشهای گوناگون (بیان وجه تسمیه، ذکر فروق اللغات، بیان ترادف، تبیین اصطلاحات، وجوه و نظایر، تبیین بیانی، ادبی، توسعه معنا، بیان معنا با استفاده از فهم عرفی مردم...) صورت گرفته است.آنچه که در این مقاله به آن پرداخته شده است، شیوه و روش معصومان در تفسیر یک واژه است و مراد ما از تفسیر لغت این است: هر آنچه که از یک واژه قرآن صحبت میکند، تفسیر آن واژه است
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
26
69
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2883_5c1892d439e3cc8de141488d925ed584.pdf
تعامل سیاق با روایات در تفسیر المیزان
ابراهیم
نصرالله پور علمداری
author
text
article
2013
per
با وجود این که المیزان نمونه کاملی از یک تفسیر قرآن به قرآن است، روایات حدود یک ششم این تفسیر را در بر میگیرد که در خور تأمل و توجه است. از قواعد مهم تفسیری _ که صاحب المیزان، به طور گسترده در تعیین معنای آیات از آن بهره جسته _ قاعده «سیاق» است. در بحث روایی این تفسیر، تعاملی جدی و تأمل برانگیز میان سیاق و روایات ایجاد شده است که تدبر در آن، راه روشنی فراروی پژوهشگران تفسیر اثری گشوده و شاخصههایی برای نقد و بررسی روایات مأثور به دست میدهد. در این مقاله، پنج گونه تعامل عمده، میان سیاق با این روایات معرفی میشود که عبارتاند از:
1. کارکرد سیاق در رد یا پذیرش روایات تفسیری،
2. کارکرد سیاق در رد یا پذیرش روایات ناظر به مباحث علوم قرآنی و تفسیر،
3. ترجیح آیه یا روایت بر روایت دیگر با تکیه بر سیاق،
۴. تعامل سیاق با اقوال مفسرین و احتمالات متعدد مستند به روایت،
۵. عدم پذیرش دلالت سیاق آیه به سبب روایات صحیح
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
70
96
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2884_19c587f44b77cb0b74e83fc30e904940.pdf
اندیشه های حدیثی سید بن طاووس
محسن
خوش فر
author
text
article
2013
per
سید بن طاووس از علمای بزرگ شیعه در قرنهای ششم و هفتم هجری بوده که بیشتر فعالیتهای علمی وی _ که به دست رسیده است _ در موضوع احادیث، به ویژه ادعیه بوده است. بررسی اندیشههای حدیثی وی _ که در آثار وی متبلور است _ به حدیثپژوهان کمک مینماید که چگونگی برخورد با کتب و نوشتههای او را بشناسند. در این مقاله با جست و جویی تقریباً کامل در آثار حدیثی او، مهمترین اندیشههای وی، همچون نحوه تعامل او با حدیث، عقلگرایی یا اخباریگری، مباحث فقهالحدیثی، مباحث رجالی، طرق نقل حدیث، تأویل در روایات و. .. بررسی گردیده است و سعی شده که برای هر موضوعی نمونههایی نیز ذکر شود تا خواننده مباحث یاد شده را در آثار وی مشاهده کند
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
97
118
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2885_118ab4f0abcb2fba287a56c7f2235070.pdf
بررسی انتقام گیری خون یحیی (ع) از طریق بخت النصر در قرآن و روایات
محمد حسین
صالح آبادی
مؤسسه دارالحدیث
author
text
article
2013
per
داستان تسلط «بخت النصر» پادشاه بابل، بر بنی اسرائیل و غارت، به بردگی بردن و کشتار آنان از مشهورات تاریخی است. در باور عمومی، این حادثه، عقوبتی الهی بر قوم یهود به خاطر قتل یحیی پیامبر؟ع؟ بوده است. در این نوشتار، این باور، به متون دینی یعنی آیات قرآن و روایات عرضه شده تا معلوم گردد آیا این منابع این باور را تأیید میکنند یا خیر. از این رو، ابتدا، دیدگاه مورخان در این باره، انعکاس داده شده که آنان بر این باورند که بین بخت النصر و قتل یحیی چند قرن فاصله است. سپس در بررسی آیات تأکید شده که نام بخت النصر و ماجرای قتل یحیی در قرآن نیامده و تنها گروهی از مفسران ادعا میکنند که برخی از آیات بدین ماجرا اشاره دارند؛ بدون این که دلیل قابل توجهی برای اثبات ارتباط آیات با قتل یحیی ارائه کنند. در بررسی روایات نیز روشن شده که برخی از روایات تصریح دارند که بین این دو ماجرا ارتباطی وجود ندارد و برخی نیز آن دو را همزمان دانستهاند که در بررسی گروه دوم، قابل اعتماد نبودن آنها تبیین شده است. در پایان، نتیجه گرفته شده که متن قابل اعتمادی برای اثبات ارتباط بین لشکرکشی بخت النصر و مجازات قتل یحیی در بین متون دینی وجود ندارد
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
119
139
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2886_826a09e9e9646f85e0fa86e596ac2c85.pdf
بررسی تطبیی معراج پیامبر (ص) و عروج عیسی (ع)
آمنه
رضایی
author
text
article
2013
per
عقیده به معراج در میان برخی از ادیان وجود دارد. معراج پیامبر ؟ص؟ و عیسی؟ع؟ از آن جمله است. هدف از این بررسی یافتن تفاوتها و شباهتهای میان این دو معراج بوده و روش ما در این پژوهش روش کتابخانهای مبتنی بر بررسی مقایسهای است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که هر دو معراج به صورت روحانی و جسمانی بود، اما تفاوتهایی نیز داشته است؛ مانند این که پیامبر ؟ص؟ دو معراج داشتند، جبرئیل راهنمای سفر، همراه با وسیله بوده (البته ممکن است برای تقریب به ذهن باشد)، در دو مقطع زمینی و آسمانی بوده و هدف نشان دادن آیات بزرگ الهی بود تا ایشان برای رهبری مردم آماده شوند، همراه با رهآوردهایی بوده و در یک شب اتفاق افتاد؛ اما عروج عیسی؟ع؟ این شرایط را نداشت
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
140
174
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2887_abbcf834179568b371b0cfa6d2ddcbb7.pdf
معرفی دو کتاب در غریب الحدیث
محمود
ملکی تراکمه ای
دانشگاه قرآن و حدیث
author
text
article
2013
per
الدلائل فی غریب الحدیث، از میراثهای ناآشنا و گران سنگ عرصه غریب الحدیث نگاری، اثر قاسم بن ثابت سَرَقُسْطی در پایان قرن سوم است. این کتاب مستدرکی است بر غریب الحدیثهای ابوعبید قاسم بن سلّام و ابن قتیبه.
الجامع فی غریب الحدیث، اثر ابوعبدالله عبدالسلام علّوش، تألیفی ابتکاری در زمینه غریب الحدیث است. وی در این کتاب، همه غریب الحدیثهای اصیل و دسته اول را در این کتاب جمع کرده و مدخلهایی هم بر آن افزوده است؛ از این رو، جامع افراد شده است.
این نوشتار به شناسایی این دو کتاب میپردازد
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
175
186
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2888_5d49d7a7ce66893a39915cbcd560bfeb.pdf
سفر به اوراسیا
مهدی
غلامعلی
دانشگاه قرآن و حدیث
author
text
article
2013
per
نوشتار حاضر، گزارشی است کوتاه از سفر مدرسان دانشگاه قرآن و حدیث به کشور ترکیه و بازدیدهای علمی _ فرهنگی آنها از برخی مراکز علمی آن کشور است. این نوشتار، در سه بخش تقدیم میشود. نخست، گزارشی از بازدیدهای مراکز علمی است. سپس گزارشی کوتاه از دیدارهای مراکز فرهنگی و در پایان هم خبری از دو نشست سیاسی است.
در این سفر، آقایان _ به ترتیب حروف الفبا _ دکتر رضا برنجکار، دکتر مرتضی چیت سازیان، دکتر هادی حجت، دکتر رسول رضوی، استاد محمد رنجبر حسینی، دکتر محمدتقی سبحانینیا، استاد محمدرضا سبحانینیا، دکتر ابراهیم شفیعی سروستانی، دکتر هادی صادقی، استاد معراجی، استاد سید رسول موسوی و خانم دکتر شادی نفیسی حضور داشتند.
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دانشگاه قرآن و حدیث
۲۳۲۲-۳۸۲۰
7
v.
13
no.
2013
187
212
https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_2889_a4dd368f414dbe7e246fa9a102884626.pdf