دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰81520140923وارثان زمین در آیات مهدویت5267537FAحسین سروش،شعبان نصرتی، محمد رکعیپژوهشگاه قرآن و حدیثJournal Article20141220در قرآن کریم، آیاتی وجود دارد که در آنها بحث از وارثان نهایی زمین، مالکان و خلفای الهی بر زمین مطرح و در آیاتی چون 105 سوره انبیاء، 55 سوره نور و 5 سوره قصص سخن از وراثت مستضعفان بر زمین رفته است. از سویی برخی از مفسران این آیات را در ارتباط با مهدویت ندانسته و مراد از زمین در این آیات را زمین بهشت تفسیر کردهاند. این نوشتار این آیات را در سه محور «تحلیل لغوی، تحلیل روایی و تفسیر مفسران» بررسی میکند و بر اساس قرائن «لغوی، ظهور آیات، تصریح روایات و تحلیل اقوال مفسران» به این نتیجه میرسد که این آیات در بحث مهدویت هم کاربرد دارند و حکومت جهانی امام عصر(عج) بر زمین خاکی را مطرح میکنندhttps://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_7537_edfafbe93b1a61ebc907d15680d55d48.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰81520140923اربعین نگاری در فرهنگ اسلامی27587538FAسید اسحاقحسینی کوهساریدانشگاه تهران - پردیس قمJournal Article20141220 فرهنگ چهل حدیث نویسی در اسلام سابقه دیرینه دارد و ریشه در حدیث نبوی <strong>«</strong><strong>من حفظ علی امتی اربعین حدیثاً یحتاجون الیه من امردینهم بعثه اللّه یوم القیامة فقیهاً عالماً</strong><strong>» </strong>دارد. در این مقاله پس از بیان فهرست اربعین نویسی در فرهنگ اسلامی، به بررسی سند و محتوای حدیث، پرداخته شده است.
سند حدیث اگر در حد متواتر و مستفیض نباشد، مورد وثاقت و عمل اهل فن و محدثین و علمای خاصّه و عامّه در طول تاریخ بوده است.
از نظر محتوا، حفظ حدیث دارای مراتب سه گانه است.
مرتبه اول: سپردن در حافظه یا در دفاتر و تصحیح لفظ حدیث و استجازه و اجازه دادن و روایت نمودن حدیث.
مر تبه دوّم: حفظ معانی و تفکر در دقائق و استنباط حکم و معارف آن.
مرتبه سوّم: به معنای عمل به آن و اعتناء به شأن آن است. مقصود از «امت» در حدیث، امّت پیامبر9 به صورت مطلق است و مخصوص گروه خاصی نمیباشد و نیز هم به صورت انفرادی و هم به صورت اجتماعی میباشد که در حدیث 12 شاهد آن هستیم.
مصداق اربعین نیز جامع امهات عقائد و عبادات و خصلتهای کریمه است ولی به نظر محمد بن ادریس شافعی مصداق آن مناقب اهل بیت: است.
راز و رمز عدد اربعین هم این است که این مقدار از علم، غالباً موجب ملکه و حضور معلومات دیگر خواهد شد.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_7538_f7d3889a1a8fc73ceb73399da9ec5f90.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰81520140923دین و ارتباطات انسان59907539FAحجت اللهبیاتعضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20141220دین که همان پیام، قانون، برنامه و آیینی است که از مبداء هستی سرچشمه میگیرد، مخاطبش انسان است و کاملاً ماهیت و کاربردهای ارتباطی دارد. مهمترین بخشی که ماهیت و کارکرد ارتباطی دین را به خوبی آشکار میکند، معارفی است که انواع و حدود ارتباطات انسان را تبیین مینماید. با توجه به جایگاه انسان در نظام آفرینش و مسیری که خداوند در قالب دین برای سعادت او ترسیم کرده است، مهمترین بخشهای معارف دینی به صورت مستقیم و غیر مستقیم به تبیین، تنظیم و مدیریت ارتباطات او پرداخته است؛ زیرا همه زندگی انسان در ارتباطات او خلاصه میشود و دین نیز حامل پیامهایی است که آیین چگونه زیستن و ارتباط برقرار کردن را میآموزد.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_7539_cf26b0831ec81206f4aabb568b9677df.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰81520140923بایسته های فرهنگ کار مطلوب از منظر امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)911287540FAاعظمباباخانیاهJournal Article20141220کار جوهر انسان و مایه سعادت دنیوی و اخروی او است. در اسلام به مقوله کار و مؤلفههای آن، اهمیت بسیاری داده شده است. تعداد روایات ذکر شده از پیامبر اکرم9 و ائمه معصومین: در موضوع کار و بایدها و نبایدهای آن، خود گواه صادقی بر این ادعا است. فرهنگ کار هر جامعه، نشانه رشد فکری و اجتماعی آن جامعه میباشد که، اقتصاد سالم و پویا، از نتایج آن خواهد بود. در این مقاله سعی شده تا بایستههای فرهنگ مطلوب کار از منظر أمیرالمؤمنین علی7 بررسی شود تا ضمن استخراج آن بایستهها، بتوان به یک الگوی صحیح و مناسب در فرهنگ کار دست یافت. در بررسی به عمل آمده، مواردی چون وجدانکاری، نظم و برنامهریزی و اتقان و محکمکاری در کارها از مهمترین بایستههای فرهنگ کار مطلوب از منظر أمیرالمؤمنین علی7 میباشند که با تحلیل عناصر جزئیتر هر کدام از این عناوین کلی، این مقاله سامان یافته استhttps://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_7540_a5fafe8c19f248c649460687ec9ca7ca.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰81520140923سعد بن عبدالله و گستره ی فعالیت علمی حوزه حدیثی قم1291587541FAمحمد تقیشاکردانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20141220تمرکز بر روایان هر حوزه در بررسی حوزههای حدیثی و شناخت گرایش نحلههای فکری در دورههای گذشته امری لازم به شمار میرود. نگاشته حاضر از همین رو، با روش کتابخانهای و رویکردی توصیفی، تحلیلی نسبت به یافتههای رجالی، به بررسی شخصیت و جایگاه کلامی یکی از محدثین مکتب قم پرداخته است. سعد بن عبداللّه اشعری قمی در میان دانشمندان قم و بلکه جهان تشیع چهرهای شناخته شده و موجه میباشد. وی علاوه بر تسلط و آگاهی از دانش حدیث شیعه، از حدیث اهل سنت نیز آگاهی یافته بود، و این امر در فضای قم از او چهرهای برجسته به نمایش گذاشته است. سعد بن عبداللّه علاوه بر استماع و نقل حدیث برای نگاشتن نیز اهمیت فراوانی قائل بوده است، نگاشتههای وی نشان میدهد وی نه تنها در علم فقه بلکه در علم رجال، فرق و مذاهب، کلام و در زمینه پاسخ گوئی به نیازهای عقیدتی شیعه عالمی سخت کوش و اثر گذار بوده است؛ بهره اندیشمندان پس از وی از توشه دانش به جای مانده از او گواه بر این مدعاست. در این نوشتار پس از معرفی اجمالی سعد بن عبداللّه به ویژگیهای علمی، بررسی طرق نقل کتاب تا به وی و اساتید و شاگردان او از فریقین و گرایش و خط فکری وی و به صورت مشروح تر به بررسی کتب نگاشته شده توسط سعد و زمینههای اختلاف در کتب وی پرداخته شده است و در فرایند این امر، تلاش گردیده با تمرکز بر شخصیت علمی سعد، نگاهی جامع تر نسبت به مکتب قم ارائه و گستردگی تبادل دانش و وسعت آگاهی محدثین این حوزه حدیثی به فراخور حجم مقاله با محوریت سعد بن عبداللّه با توجه به گستره نقش وی در کتب اربعه به نمایش در آید.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_7541_5e67d228712d26d40a03b6e621728962.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰81520140923نگاهی به اسناد روایات تفسیر مجاهد1591767542FAالهامزرین کلاهJournal Article20141220مجاهد بن جبر از معروف ترین مفسران تابعی در قرن دوم و از موثق ترین شاگردان ابن عباس است. تفسیر وی تنها تفسیر باقی مانده از دوران تابعین است. از مجموع 2130 روایت که در این تفسیر آمده، 1730 روایت آن با سند مشهور عبدالرحمن ـ ابراهیم ـ آدم ـ ورقاء ـ ابن ابی نجیح به مجاهد ختم میشود. سایر روایات با اسناد دیگر به پیامبر9، ائمه:، صحابه و تابعین میرسد. پس از سند مشهور، بیشترین روایت با سند «آدم ـ مبارک بن فضاله ـ حسن بصری» آمده است. پدیده عجیب در این تفسیر، این است که از آغاز سوره قلم تا آغاز سوره مرسلات تنها یک روایت با سند مشهور آمده است. در اسناد این تفسیر کاستیهایی از جمله اشتباه آوردن نام افراد، حذف شدن سند و... دیده میشودhttps://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_7542_f4230550dd649977a5fd921eb3c7d2b3.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰81520140923تحلیل گونه شناسی روایات تفسیری معصومین(علیهم السلام)1771927543FAسیده زینبوحدتی شبیریJournal Article20141220روایات تفسیری معصومین: از دو جهت حائز اهمیتاند: 1ـ حجیت روایات تفسیری 2ـ گونههای روایات تفسیری.
مراجعه به کتب تفسیری و ارزیابی روایات موجود در آنها نشان میدهد که این روایات، به لحاظ دارا بودن کارکردهای متفاوت، به گونههایی قابل تقسیماند.
در مورد گونههای روایات تفسیری، تقسیمات گوناگونی از سوی اندیشمندان و پژوهشگران علوم قرآنی ارائه شده که از میان همهی آنها تقسیم بندی موضوع این پژوهش به دلیل دسته بندی و چینش منسجم و منظم،(تقسیم گونههای روایات به بخشها و تقسیم هر بخش به دستههای زیر مجموعه) مورد تأیید و توجه برخی اساتید و پژوهشگران قرار گرفته[1] و همین امر، سبب برتری و امتیاز آن، نسبت به انواع دیگر شده است.
در این تقسیم بندی، روایات تفسیری معصومین: از نظر رویکرد، در سه بخش نقلی، تفسیری و تأویلی بررسی، و هربخش، حاوی زیر مجموعه و اقسام خاص خود است. مقالة حاضر، به توضیح مفصل هریک، با ذکر نمونههایی برای درک بهتر و فهم عمیقتر آنها پرداخته استhttps://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_7543_075f6505331bf4a57dcb683924294bca.pdf