دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622دیدار اساتید دانشکدۀ علوم حدیث با رهبر معظّم انقلاب81712366FAخامنه ایسید علی ( مقام معظم رهبری)رهبر معظم انقلابJournal Article20160107در سخنان آقا چند نکته مهم نهفته بود. نخست، کوشش دشمنان برای علمزدایی و دینزدایی از دانشگاههاست؛ از این رو لازم است تا اساتید همراه دانشجویان، راهکارهایی منطقی برای دانشافزایی و دینداری بیابند و به کار بندند.<br /> نکتۀ دوم، تأکید آقا بر بهرهمندشدن از علم نافع بود. بنا بر فرمودۀ ایشان، نباید قرآن و حدیث فقط در کتابخانهها و کلاسهای دانشکده محصور شود؛ بلکه باید، معارف والای اهل بیت در جامه گسترش یابد و در آن صورت است که علوم قرآن و حدیث نافع خواهند بود.دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622گفتگو با استاد سیّد علی رضا حسینی184812367FAعبد الرضاحمادیکارشناس ارشد علوم حدیث دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107<span lang="AR-SA">استاد سیّد علی رضا حسینی، عضو هیئت علمی دانشکدۀ علوم حدیث، در سال 1339 در شهر شیراز دیده به جهان گشود. دروس مقدمات حوزه را در همان دیار طی کرد و دورۀ سطح را در قم گذراند. از سال 1368 به پژوهشهای رجالی پرداخت و از سال 1370 به مدت پنج سال در درس حجة الاسلام و المسلمین سیّد محمد جواد شبیری شرکت جست. ایشان در خارج فقه و اصول از آیات عظام فاضل لنکرانی ،تبریزی، شبیری زنجانی، و مددی بهرهمند شد و از سال 1375 در حوزه و دانشگاه تدریس میکند. </span><br /> <span lang="AR-SA">بیشترین فعالیتهای علمی استاد در بارۀ مباحث رجالی و مکتبها و حوزههای رجالی است. مسئولیت گروه رجال مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به مدت سیزده سال، از جمله سوابق ایشان است. تعلیقات رجالی بر تصحیح جدید <em>الکافی</em> در پژوهشکدۀ علوم و معارف حدیث، و تألیف کتاب <em>مبانی جرح و تعدیل احادیث شیعه</em> از مهمترین فعالیتهای پژوهشی استاد به شمار میرود.</span>دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622مبانى ادبى فرق «انزال» و «تنزیل»487412368FAاحسانی فرمحمدعضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107<span lang="FA">جهات مختلفِ مربوط به نزولهای دفعی و تدریجی، ماهیت و ویژگیهای نزول و جز اینها را با اشاره یا به وضوح، در بخش وسیعی از متون کتاب و سنّت، مورد توجّه قرار گرفتهاند؛ لیکن تحقیق در آنها برای کشف دقایق و جزئیات مباحث، و زدودن برخی شبهات و ابهامات، منوط به اموری است؛ از جمله اثبات مسئله «فرق بین کاربرد انزال و تنزیل» و مبنای ادبی آن است. مسئلهای که حلّ آن آفاق جدیدی بر پژوهشیان در کتاب و سنّت میگشاید. اساس ادبی این فرق، وضع هیئت باب تفعیل و دلالت غالبیاش بر معنای تکثیر فعل است که به لحاظ خصوصیات مورد استعمال ـ یعنی نزول قرآن ـ بر معنای تدریج منطبق میشود. باب اِفعال نیز برای حدوث دفعی فعل وضع نشده، لیکن کاربرد متفاوت مشتقّات «اِنزال» و «تنزیل» به صورت متقابل یا در قِران ترکیبی، در نصوص، به اِنزال ظهوری در معنای مقابل مفاد تنزیل میبخشد. به رغم تسالم جمیع یا جمهور ادیبان کهن، ابوحیان ـ نه در اصل این مبنا ـ بلکه در تطبیق آن بر مورد نزول قرآن مناقشه نمود، نیز برخی معاصران در اصل مبنا مناقشه دارند. این پژوهش با نقل دیدگاه ستارگان ادب تازی، تحلیل و تبیین ابعاد مبنا و پاسخگویی به شبهات، استواری این مبنا را نمایان میسازد.</span>دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622مختار ثقفی در گسترۀ آثار رجالیان759212369FAمهدیغلامعلیعضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیثمجتبیغریبدانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107ابهام در بارۀ شخصیّت پیچیدۀ مختار، حتی میان دانشیان شیعه از زمان او تا به حال وجود داشته است. در مدح و ذمّ او اخبار و روایات مختلفی در متون روایی و رجالی وارد شده است. گروهی از علمای شیعه از او به نیکی یاد کرده و به ردّ تمامی شبهات در مورد وی پرداختهاند. آنها بر این باور اند که این اتّهامات، تنها تهمت عامه علیه وی بوده است. در توجیه روایات مطرود بودن مختار نزد اهل بیت خصوصاً امام سجّاد و لعن او از جانب ایشان، بحث تقیّه را مطرح میکنند. گروهی دیگر او را در نیّت، فاسد دانسته و وی را سیاستمداری مکّار و کذّاب دانستهاند که البته این نظریه مخصوص عامّه و رجالیان ایشان است. گروهی هم توقّف کرده و تنها به سبب انتقام وی از دشمنان اهل بیت مختار را فردی عاقبت به خیر میشمارند. در این تحقیق، در حوزۀ متون رجالی، شبهات و نظرات مطرح شده در بارۀ مختار بررسی شده است.دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622قواعد فهم متن نزد اخباریان9312312370FAعلیرادهیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیثمهدیحبیب اللهیکارشناس ارشد دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107متن پیشرو، برگردانی است از فصل نهم کتاب نصگرایان اسلام، مروری بر تاریخ و عقاید مکتب اخباریگری در شیعه<em>، </em>که رابرت گلیو نگاشته شده است. این کتاب را انتشارات لیدن در سال 2007 به چاپ رسانده و مقدّمه، نُه فصل و خاتمه دارد. اینک ترجمۀ این فصل با عنوانگذاری بر مطالب اصلی، ارائه میشود.دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622پاسخ به شبهۀ وهابیت در بارۀ حرمت توسّل12415012371FAشادینفیسیهیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیثنرگس الساداتروان فردانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107برآورده شدن نیازهای انسانها در این عالم، بر اساس نظام اسباب و مسبّبی است. یکی از این اسباب، دعا و توسّل است. توسّل موجب تقرّب نیز میشود و در اصطلاح، استغاثه، طلب دعا و درخواست شفاعت از پیامبر و صالحان، در دوران حیات برزخی ایشان (از وفات تا قیامت) را گویند که برخی از آن، چون توسّل به اسماء و صفات خداوند، قرآن، اعمال صالح، و توسّل به دعای بندگان شایستۀ خداوند، نزد همۀ فرق اسلامی مقبول، و برخی چون توسّل به باطل و بتان، مردود است. مورد اختلافی میان فرقۀ وهابیت و دیگر فرق اسلامی، توسّل به نبیّ مکرم اسلام و صالحان درگاه الهی، در دوران حیات برزخی ایشان است.<br /> در این تحقیق، ابتدا معنای توسّل را به دست آورده و سپس نظر ابن تیمیه، نظریهپرداز حنابله، محمّد بن عبد الوهاب، مؤسّس وهالیت، و در انتها نظر علمای وهابیت کنونی را در این باره بیان کرده و پس از واکاوی و تبیین بیان انواع توسّل، به پاسخگویی شبهه مطرح شده از طریق روایات و تفاسیر مورد قبول وهابیت میپردازیم.دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622بانوان خاورشناسان شیعهپژوه (با تکیه بر آثار: لالانی، مارکوس و اشمیتکه)15119112372FAاصغریزینبدانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیثنرگسمحمدی نیکدانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیثفاطمهبابا علیدانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیثعلیرادعضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107هر چند از لحاظ جنسیتی اکثریت مستشرقان مرد هستند لکن زنان نیز حضور جدّی در پژوهشهای استشراقی دارند و گاه مطالعات شایستۀ تقدیری را انجام دادهاند. در این مقاله، سه مستشرق زن که در موضوع شیعهپژوهی و اسلامشناسی کتاب دارند، معرّفی و آثار شاخص هر کدام توصیف و تحلیل میشود.دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622روششناسی تفسیر «المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج»19222612373FAرضاییآمنهدانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107تفسیر <em>المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج</em> را وهبه زحیلی، یکی از مفسّران معاصر اهل سنّت نوشته است. وی مذهب وی حنفی دارد و در تفسیرش نظر چهار مکتب مشهور اهل سنّت را میآورد و به نظرات شیعه نمیپردازد. انگیزهاش را نوشتن تفسیری ساده، روان و قابل فهم برای عموم مردم عنوان و از تفاسیر مختلف و کتابهای حدیثی و احکام استفاده میکند. تألیف و چاپ این تفسیر هفت سال طول کشیده و به زبانهای فارسی و ترکی ترجمه شده است. در این نوشتار، با ساختار کتاب و شیوۀ مفسّر آشنا میشویددانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622مفهومشناسی زیارت در فرهنگ اسلامی22724012374FAحکیمسید محمد حسنپژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107<span lang="AR-SA">آن چه در مباحث اندیشهای (عقلی) برای پیشبرد بحث و دستیافتن به نتایجی استوار، نقش اساسی دارد، اصطلاحشناسی و درک صحیح مفهوم است. چه بسیارند، مشکلات و اختلافات علمی که ناشی از بیتوجهی به مفهوم حقیقی اصطلاحات است.</span><br /> <span lang="AR-SA">زیارت، از مفاهیم رایج و بحث برانگیز در حوزه علوم اسلامی است که همواره، دانشمندان آن حوزه، به آن توجه داشتهاند؛ اما در بارۀ مفهومشناسی این اصطلاح، کمتر به پژوهش پرداختهاند؛ بنا بر این این نوشتار در پی مفهومشناسی «زیارت»، در منابع اسلامی ـ چه منابع لغوی، چه قرآن و سنّت ـ و یافتن مفهومی جامع برای آن است.</span>دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622انگارههای خاورشناسان و احادیث توحید24125512375FAعلیرادعضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیثزهرهنوفرستیدانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107از تهمتهای ناروایی که مستشرقان در بارۀ دین اسلام و سیرۀ نبوی مطرح کردهاند، این انگاره (پندار، افسانه) است که پیامبر، اندیشه توحیدی را از دین یهود ـ بویژه پیش از بعثت ـ اقتباس کرده است. این گروه ادعا دارند که پیامبر اسلام، پیش از بعثت، با آموزههای توحیدی یهود آشنا شده است و بخش عمده معارف اسلامی، ریشه در فرهنگ یهود دارد. افترایی که به ساحت قدسی پیامبر اسلام(ص) نسبت داده شده، مبتنی بر دو بخش است: اول. پیامبر، بتها را عبادت و برای آنها قربانی میکرده است. دوم. زمانی پیامبر(ص) پرستش بتها را ترک کرد که از عربهای متأثر از یهود اثر پذیرفت.<br /> دکتر «عزیه طه» در مقالهای به نقد این ادعاها از منظر اهل سنّت پرداخته است؛ اما از سویی برخی از استدلالهای ایشان ناتمام است و از سوی دیگر، رویکرد شیعه مد نظر ایشان نبوده است. در این نوشتار ـ با محوریت مقاله مذکور ـ کاستیهای آن گوشزد و دیدگاه شیعه نیز، در نقد ادعاهای مستشرقان بیان شده است.دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622مهارتهای ارتباطی در «نهج البلاغه»25628112376FAسهیلاپیروز فرعضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهدزهراسید زادهکارشناس ارشد روان شناسی دانشگاه فردوسی مشهدمهتاب خیر الساداتمحمد آبادیدانشجوی کارشناسی علوم حدیث دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107ارتباط به مثابۀ فرایندی برای تبادل اطلاعات و انتقال مفاهیم، در زندگی انسانها نقش مهمی دارد. لازمۀ برقراری ارتباط موفق، داشتن مهارتها و تواناییهایی است که به فرد کمک میکند تا به طور کلامی و غیر کلامی، افکار، عقاید، خواستهها و هیجانهای خود را ابراز، و هنگام نیاز، از دیگران کمک و راهنمایی درخواست کند. از آن جا که دستیابی به تمام ابعاد وجودی انسان کاری دشوار است، بهرهگیری از گفتار و کردار پیامبر اکرم و اهل بیت که از علم الهی برخوردارند، در چگونگی برقراری ارتباط درست، راهگشاست.<br /> امام علی در سخنان خود، روش سالم و عملی زندگی اجتماعی و برقراری رابطۀ مطلوب در جهت کسب رضایت پروردگار را ارائه کردهاند. در این پژوهش، مهارتهای ارتباطی از جمله سخن گفتن، گوش کردن، نفوذ، تقویت، مهرورزی، مشاهده، پرسش، افشای خود و ارائۀ اطلاعات، از دیدگاه امام تجزیه و تحلیل شده است. محوریترین موضوع در زمینۀ مهارتهای ارتباطی از دیدگاه امام جلب رضایت خدای متعال و رسیدن به تعالی و کمال است.<br /> دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰6شماره 10-1120100622گزارش از دومین همایش «حدیثِ پژوهش» گفتگو با حجة الاسلام محمّد رضا سبحانینیا28228612377FAسعیدهقائمی فرکارشناس پژوهش دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20160107بی شک، حدیث باارزشترین و بزرگترین دستمایه برای پیروی از مکتب و سنّت مقدّس نبوی و ائمّۀ اطهار است و برای کسب معارف بیشتر از این منبع نور و فضیلت، همواره باید به پژوهش، تحقیق و بررسی آن پرداخت. به همین منظور، معاونت پژوهش دانشکدۀ علوم حدیث، دو همایش «حدیثِ پژوهش» را برگزار کرده است؛ از این رو بر آن شدیم تا در این باره، با حجة الاسلام و المسلمین محمّد رضا سبحانینیا، مدیر پژوهش دانشکدۀ علوم حدیث، و دبیر همایش «حدیثِ پژوهش»، گفتگو کنیم