دانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰142820200220تبارشناسی و بررسی حدیث گفتگوی خداوند با عقل (اَقبِل فَاَقبَلَ)53713012FAمحمد حسینفیض اخلاقیندارمJournal Article20191206احادیثی با مضمون سخنگفتن خداوند با عقل و اطاعتش از خدا، از معصومان صادر شده است. خداوند در روایات مذکور به عقل فرمان میدهد «اَقبِل: روبیاور» و عقل نیز رو میآورد: «فَاَقبَل». احادیث یادشده به مدح عقل پرداخته و آن را ملاک ثواب و عقاب میشمارد ولی با اینکه در کتب حدیثی به صورت فراوان نقل شده، مقالهای یافت نشد که احادیث «اَقبِل فَاَقبَلَ» را به صورت مستقل تخریج کرده و اعتبار حدیثیاش را بیان کرده باشد. کثرت اسناد متفاوت یا مشترک و صحّت آن، سبب اطمینان به صدور حدیث میشود. نوشتار حاضر با هدف بیان حکم اسناد و اعتبارسنجی روایات «اَقبِل فَاَقبَلَ» به نگارش درآمده و ذکر متون مختلف احادیث از فواید آن است. این مقاله از سه بخش تشکیل شده و در مجموع به 55 سند مستقل و غیر مستقل از احادیث مذکور در کتابهای حدیثی فریقین و زیدیه دست یافته که تواتر آن را ثابت میکند.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_13012_55b7d436fc14c04e0ae1542953b9fd0d.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰142820200220مفهوم شناسی توبه395513013FAمحمدباقری صدرنداردJournal Article20191205یکی از موضوعات اخلاقی پر بسامد در منظومه معارف اسلامی، توبه است. هدف پژوهش حاضر آن است که این موضوع اخلاقی را مفهومشناسایی کند؛ تا از این رهگذر بتوان تفسیر دقیق تری از آیات و روایات، و نیز سبک زندگی مورد نظر اسلام برای مسلمانان ارائه نمود. یافته های پژوهش حاضر آن است که توبه گام بعد از استغفار است و ترکیبی است از پشیمانی از انجام گناه، به همراه بازگشت از انجام فعل قبیح و تدارک آنچه از بین رفته است در حالی که تائب قصد کرده به هیچ وجه آن عمل را تکرار نکند. این مفهوم گرچه در پژوهش های بسیار مورد تدقیق نظر دانشیان علوم قرار گرفته، اما پژوهشی که به مفهوم شناسی توبه، آن هم به صورت کارا و دارای متد علمی ـ که از آن به مفهوم شناسی مفاهیم دینی یاد می شود ـ پرداخته باشد، طبق فحص نگارنده تا کنون یافت نشده است. روش گردآوری اطلاعات در نوشته حاضر، کتابخانه ای و روش نگارش آن، توصیفی ـ تحلیلی می باشد.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_13013_8d53e8c698478da1bdb5ac5345454147.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰142820200220آفات قلب از دیدگاه آیت الله جوادی آملی578613014FAفاطمهامینیاناستاد تفسیر حوزه علمیه نورالزهرا(س) و پزوهشگرJournal Article20190929قلب یک منبع معرفتی و جایگاه عواطف و احساسات و ایمان است . این منبع ممکن است دچار آفت شود . ما در این پژوهش بر آنیم که از دیدگاه آیت الله جوادی آملی این مسأله را مورد بررسی قرار دهیم . برای این هدف ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی قلب و آنچه در این ارتباط است و ماهیت قلب در قرآن ، به کارکردهای قلب و ابعادی را که شامل خواهد شد پرداخته و آفات قلب را مورد بززسی قرار داده. در نتیجه آنکه در قلب آفاتی ایجاد می شود و عواملی به وجود آورنده آنها ، حجاب قلب ، ختم قلب وقساوت قلب می باشد هر یک از موارد فوق نیز خود عوامل ایجاد کننده ای دارند که در لسان قرآن ، آیت الله جوادی آملی آن را به تفسیر کشانده اند. در حالی که قلب حالتی روحانی داشته که هم بیمار و هم می تواند سالم باشد.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_13014_4dc13e14d54968f25a7906f1646a86c9.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰142820200220بررسی حوزههای کاربردی استدلال به "خَیرٌ وَ أَبْقى" در قرآن کریم8710913015FAمعصومهسالخوردهدانشگاه قران و حدیثعباسپسندیدهدانشیار قرآن وحدیث دارالحدیث قمJournal Article20171017استدلال "خَیْر ٌوَ أَبْقى" در مواضع تقابل دنیا و آخرت به کار رفته و در این راستا دارای حوزههای کاربرد متفاوتی، مربوط به تصمیم گیریهای انسان است، که باید یکی از دو طرف را بر دیگری ترجیح دهد. این موقعیّتها عبارتند از: موقعیّت رزق که شامل دو حوزۀ تنگی رزق و مقایسه در روزی میباشد، موقعیّت دعوت به هدایت و موقعیّت تهدید ایمان، که دو راهی دنیا یا آخرت عنوان جامع همۀ موقعیّتهاست. توجّه به این استدلال باعث میشود، انسان با نگاهی واقع بینانه، بهترین رویکرد را جهت عملکرد صحیح برای مواجهه شدن با موقعیّتهای نامبرده داشته باشد. به کارگیری استدلال به تناسب کاربردهایی که دارد، پیامدهای کار آمدی را به همراه خواهد داشت، از جمله: قناعت ورزی، بردباری، سپاسگزاری، رضامندی از زندگی، هدایت پذیری، تعالی خواستهها، از بین رفتن ترس و اضطراب، استقامت بر هدف و دستیابی به فلاح.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_13015_a4f34e6f2636c0e5a9c7d26cc793644a.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰142820200220نگاهی اجمالی بر نحوه تعامل رجالیان با رجال کشّی11112713016FAرحیمهببرکته شمشیریدانشگاه کوثر بجنوردJournal Article20191018رجال کشّی یکی از کهن ترین آثار رجالی است که در ساختار خود متمایز از همه منابع رجالی امامیه است. این کتاب دارای ساختاری روایی و نظامی نسبتاً طبقاتی است. رجال کشّی از زمان تدوین تا کنون کم و بیش مورد توجه دانشیان رجال و جز آن به ویژه در حوزه تاریخ تشیع بوده است. این مقاله به اجمال سرگذشت این کتاب و نحوه تعامل رجالیان با آن در سده های گوناگون را در چهار مقطع زمانی به دست داده است و نشان داده است کتاب اختیار معرفة الرجال همواره کانون توجه رجالیان بوده است. در سده های دهم تا دوازدهم از حیث مرتب نویسی و حاشیه نویسی و در سده معاصر بیشتر از حیث محتوا مورد تحلیل و تدقیق قرار گرفته است. همچنین از حیث نقل روایات متعارض مدح و ذم رویکرد عالمان رجالی بیشتر رویکرد نقد سندی بوده است تا اینکه علامه شوشتری در این عرصه تحلیل محتوای روایات را نیز مورد توجه ویژه قرار داد.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_13016_3ec82fecc51fcfef2887170931d84c44.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰142820200220بررسی سندی و دلالی روایت «جرجیر» و نقد برداشتهای نادرست12914213017FAسیدمحمدمهدیمیریدکتری کلام امامیهمحمدرنجبر حسینیعضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیثJournal Article20191106روایت «سینبت فى قعر جهنم الجرجیر» از روایاتی است که بسیار در متون عرفانی مشاهده می-شود و عرفاء از این روایت دو نوع برداشت ارائه دادند. برداشت نخست منسوب به ابن عربی و پیروانش همچون قیصری هست؛ آنها بر این باورند که بعد از گذشت مدتی طولانی از عذاب، رویش گیاه جرجیر در قعر جهنم، دلالت بر سرد شدن آتش و انقطاع عذاب دارد و همه دوزخیان حتی کفار معاند و لجوج بعد از سالیان متمادی از رنج و عذاب با آنکه در جهنم بسر میبرند عذاب از آنها برداشته میشود. برداشت دوم نیز منسوب به گروهی دیگر از عرفاء است که آنها بر این عقیدهاند که رویش گیاه جرجیر در قعر دوزخ دلالت بر انقطاع دوزخ و پایان جهنم دارد و بعد از گذشت أحقاب همه جهنمیان حتی کفار از آنجا خارج و وارد بهشت میگردند. نگارنده با جستجو در مجامع روایی، دو نوع روایت در باب جرجیر را مشاهده کرده که با بررسی سندی و دلالی هر یک از آنها، به این نتیجه رسیده که هیچ یک از آن روایات دلالت بر آن دو برداشت فوق ندارندhttps://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_13017_1bf9c63ebddfca87ab326c681bee5eb2.pdfدانشگاه قرآن و حدیثنیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه۲۳۲۲-۳۸۲۰142820200220گونهشناسی و سنجش اتقان براهین معاد14317813018FAمحمد علیموحدیدانشجوی دکتری کلام اسلامی دانشگاه قمJournal Article20191115حیات پس از مرگ از مهمترین آموزههای دینی است. اندیشمندانِ مکاتب مختلف در درازنای تاریخ براهین متعددی را با روشها و اهداف متفاوت در راستای توجیه یا اثبات این آموزه اقامه کردهاند. به رغم تعدد این برهان ها میتوان در یک تقسیم منطقی، این براهین را به چهار گونهی کلیِ براهینِ امکانی، براهین تجربی، براهینِ معقولیت، و براهین ایجابی دسته بندی نمود. هر یک از گونه های مذکور، با روشی متفاوت، هدف یا اهدافی خاص را پی میگیرد و در صدد دستیابی به غایتی متفاوت با سایر گونههاست. نا آگاهی از هدف این براهین،گاهی سبب بروز انتقاداتی شده که سنجش آن انتقادات در پرتوی هدفِ اصلی برهانها ضروری است. همچنین پارهای از براهین ارائه شده، به رغم نگاه مشهور، توانِ اثبات مدعای خود را ندارند و از همین جهت فاقد ارزش علمی هستند. مهمترین دستاورد متن حاضر افزون بر گونهشناسی مشهورترین براهین معاد، سنجش کارآمدی هریک از آن براهین است.https://hadithvaandisheh.qhu.ac.ir/article_13018_de918ab02a0d95e77ff9b7e28cc92161.pdf