فشار برزخی از نگاه حدیث

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث

2 کارشناسی ارشد رشته علوم حدیث گرایش کلام و عقاید دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

در احادیث معصومین علیهم‌السلام با عناوینی همچون ضعطة القبر (که در فارسی به فشار قبر ترجمه می‌شود)، عذاب القبر، ضیق القبر و یا ضمة (فشار) برخورد می‌شود که همه این الفاظ به نوعی رنج، سختی، تنگی و عدم آسایش، آرامش و راحتی را بیان می‌کند و همه به قبر منتسب شده است. همچنین بیانات این بزرگواران خبر از وجود سختی‌های دیگری نیز پس از مرگ می‌دهد که البته تحت عناوین بالا نیستند و به قبر هم منتسب نشده‌اند. بررسی برخی جزئیات مربوط به این وقایع از جمله صور مختلف آنها، عوامل ایجاد کننده و اینکه شامل حال چه کسانی می‌شوند مواردی است که مقاله حاضر قصد بیان و بررسی آنها را دارد.

کلیدواژه‌ها


–          ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1391). معاد، بی‏جا: نشر حکمت، چاپ اول؛
–          ابن بابویه، محمد بن علی. (1385). علل الشرایع، قم: کتاب فروشی داوری، چاپ اول؛
–          ______________ (1376). الامالی، تهران: نشر کتابچی، چاپ ششم؛
–          ______________ (1413ق). من لا یحضره الفقیه، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: نشر دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ دوم؛
–          ازهری، محمد بن احمد. (1421ق). تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ اول؛
–          برقی، احمد بن محمد بن خالد. (1371ق). المحاسن، تحقیق: جلال الدین محدث، قم: نشر دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم؛
–          جوادی آملی، عبدالله. (1388). معاد در قرآن، تحقیق: علی زمانی قمشه‏ای، قم: نشر اسراء، چاپ ششم؛
–          جوهری، اسماعیل بن حماد. (1376ق). الصحاح، تحقیق: احمد عبد الغفور عطار، بیروت: نشر دار العلم للملائین؛
–          حسن بن علی (ع) امام یازدهم. (1409ق). التفسیر المنسوب الی الامام الحسن العسکری (ع)، تحقیق: مدرسه امام مهدی (ع)، قم: نشر مدرسة الامام المهدی، چاپ اول؛
–          شریف الرضی، محمد بن حسین. (1414ق). نهج البلاغة للصبحی صالح، تحقیق: فیض الاسلام، قم: نشر هجرت، چاپ اول؛
–          طوسی، محمد بن الحسن. (1414ق). الامالی، قم: نشر دار الثقافة، چاپ اول؛
–          عده‏ای از علما. (1381). الاصول الستة عشر، تحقیق: ضیاء الدین محمودی و نعمت الله جلیلی و مهدی غلامعلی، قم: مؤسسه دار الحدیث الثقافیة، چاپ اول؛
–          فتال نیشابوری، محمد بن احمد. (1375). روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (ط القدیمة)، قم: انتشارات رضی، چاپ اول؛
–          فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی. (1406ق). الوافی، اصفهان: نشر کتابخانه امیر المؤمنین علی (ع)، چاپ اول؛
–          قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله. (1407ق). الدعوات، قم: انتشارات مدرسه امام هادی (ع)، چاپ اول؛
–          قمی، علی بن ابراهیم. (1404ق). تفسیر القمی، تحقیق: طیب موسوی جزایری، قم: نشر دار الکتاب، چاپ اول؛
–          کشی، محمد بن عمر. (1409ق). رجال الکشی، تحقیق: محمد بن حسن طوسی و حسن مصطفوی، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول؛
–          کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق. (1407ق). الکافی، تحقیق: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: نشر دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم؛
–          مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی. (1404ق). مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تحقیق: هاشم رسولی محلاتی، تهران: نشر دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم؛
–          مجلسی، محمد تقی بن مقصود علی. (1414ق). لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، قم: نشر مؤسسه اسماعیلیان، چاپ اول؛
–          مفید، محمد بن محمد. (1413ق). المسائل السرویة، تحقیق: کنگره شیخ مفید، قم: نشر المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول.