بررسی تحلیلی کتاب های تطبیقی تخریج در اهل سنّت

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 مرکز تخصصی حدیث حوزه علمیه قم

2 دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

 تخریج، قالب و ابزاری برای اعتبارسنجی حدیث است که با منبع، سند، متن، موضوع و محتوا مرتبط است. لزوم شناخت کتاب­های تخریج برای پژوهش­گران این عرصه و نبود تحقیقی جامع در این راستا، ضرورت این پژوهش است. هدف این تحقیق، شناسایی کتاب­های تطبیقی تخریج در اهل­سنت است. مواد پژوهش، مقدمه، فهرست، متن کتاب­ها و همچنین دیدگاه­های دانشمندان علوم حدیث دربارۀ این منابع است. ضمنِ این پژوهش، انواع، طرق، فایده­ و اقسام تخریج، مشخص می­شود. تاکنون پژوهشی مستقل در بررسی تحلیلی و مقایسۀ گونه­های مختلف کتاب­های تخریج به صورت جامع انجام نشده؛ بنا بر این تحقیق حاضر، هم از جنبۀ جامع بودن و هم از جهت ساختاری، کاری نو در این زمینه محسوب می­شود. منابع دانش تخریج به دو دسته تقسیم می­شوند: کتاب­های تطبیقی و نظری. این مقاله به بررسی تحلیلی مهم­ترین منابع تطبیقی تخریج در اهل­سنت پرداخته که در سه بخشِ کتاب­های جامع، فقهی و تفسیری تنظیم شده است.

کلیدواژه‌ها


1. _____. (1419). التلخیص­الحبیر فی تخریج أحادیث­الرافعی­الکبیر، بیروت: دارالکتب العلمیة؛
2. _____. (1419). نصب­الرایة لأحادیث­الهدایة، تحقیق: محمد عوامة، بیروت و جدة، مؤسسة الریان و دارالقبلة للثقافة الإسلامیة؛
3. ابن الملقن، سراج الدین أبو حفص عمر بن علی بن أحمد الشافعی المصری. (1425). البدرالمنیر فی تخریج الأحادیث والأثار الواقعة فی الشرح الکبیر، تحقیق: مصطفى أبو الغیط و عبدالله بن سلیمان و یاسر بن کمال، ریاض، دارالهجرة؛
4. ابو محمد عبدالمهدی، بن عبدالقادر بن عبدالهادی. (بی­تا). طرق تخریج حدیث رسول الله صلی­الله­علیه­وسلّم، دارالاعتصام؛
5. أحمد بکار، محمد محمود. (بی­تا). علم تخریج­الأحادیث أصوله ـ طرقه ـ مناهجه، قاهرة، دارالسلام؛
6. الالبانی، محمد ناصر الدین. (1405). إرواء الغلیل فی تخریج أحادیث منار السبیل، بیروت، المکتب الإسلامی، دوم؛
7. آل­الشیخ، صالح بن عبد العزیز بن محمد بن إبراهیم (بی­تا)، التکمیل لما فات تخریجه من إرواء الغلیل، بی­جا؛
8. الباء حَسین، یعقوب بن عبد الوهاب. (1414). التخریج عند الفقهاء و الاصولیین، ریاض، مکتبةالرشد؛
9. البلوشی، عبد الغفور عبد الحق. (1425). علم التخریج ودوره فی خدمة السنة، المدینة المنورة: مجمع الملک فهد؛
10. جان فِنْسِنْک، اَرنُد. (1414)، مفتاح کنوز السنة، ترجمه­، تصحیح و تحقیق: محمد فواد عبدالباقی، قم، مکتب الاعلام؛
11. الدمشقی الحنفی، اسماعیل النابلسی. (1352). ذخائر المواریث فی ­الدلالة علی مواضع الاحادیث، مصر، جمعیه النشر و التالیف الازهریه؛
12. زمخشری، محمود بن عمر. (بی­تا). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، تصحیح: حسین احمد مصطفی، بیروت، دارالکتاب العربی؛
13. الزیلعی، جمال الدین عبد الله بن یوسف بن محمد. (1414). تخریج الأحادیث والآثار الواقعة فی تفسیرالکشاف، تحقیق: عبد الله بن عبد الرحمن السعد، ریاض، دارابن خزیمة؛
14. زین الدین، عبد الرؤوف بن تاج العارفین بن علی المناوی. (1409). الفتح السماوی بتخریج أحادیث القاضی البیضاوی، ریاض، دارالعاصمه؛
15. الطحان، محمود. (1979). أصول­التخریج و دراسة­الأسانید، بیروت، دارالقرآن الکریم؛
16. الطریفی، عبدالعزیز بن مرزوق. (1422). التحجیل فی تخریج ما لم یخرج من الأحادیث والآثار فی إرواء الغلیل، مکتبه الرشد؛
17. العسقلانی (ابن حجر)، أبو الفضل أحمد بن علی بن محمد بن أحمد. (بی­تا). الدرایة فی تخریج أحادیث­الهدایة، تحقیق: عبدالله هاشم الیمانی المدنی، بیروت، دارالمعرفة؛
18. الغماری، احمد بن محمد بن الصدّیق. (1414). حصول­التفریج بأصول­التخریج أو کیف تصیر محدّثاً، ریاض، مکتبة طبریة؛
19. الکتانی، محمد بن جعفر. (1406). الرسالة المستطرفة لبیان مشهور کتب­السنة المصنفة، تحقیق: محمد المنتصر محمد الزمزمی الکتانی، بیروت: دار البشائر الإسلامیة؛
20. مرعشلی، یوسف. (1429). علم تخریج ­الحدیث و بیان کتب السنة ­المشرّفة، ‌ بیروت، دارالمعرفة.