تحول علمی شیخ مفید همواره مورد گفتگو و بحثهای گستردهای بوده است که موافقان و مخالفانی را به دنبال داشته است. از جمله مسائلی که موجب تشدید انتقادات علیه ایشان بویژه از سوی اخباریان بوده است، شدّت گرایش وی به «عقل» است. ما مدعی هستیم که برای رعایت انصاف در نقد، لازم است اولا بر پایهی عبارت های منسوب به ایشان طریق یا اصیل بودن عقل نزد شیخ، روشن گردد و ثانیا دیدگاههای کلان ایشان در حوزهی تعاملات عقل و نقل دیده شود سپس عملکرد ایشان در مقابل مبانی مورد نظر ایشان ارزیابی گردد. در این نوشته با طرح اجمالی دو نکتهی نخست سعی شده بستر و زمینهی مناسب برای نقد منصفانهی آثار ایشان عملکرد ایشان در نگاشته های انتقادی دیگر فراهم گردد.
تنبیه الخواطر و نزهه النواظر، ابی الحسین ورّام بن ابی فراس، بیروت، الاعلمی للمطبوعات، بی تا.
لسان المیزان، ابن حجر عسقلانی، ابوالفضل احمد بن علی، بیروت، دارالفکر، 1407ق.
بویهیان، کلود کاهن و مفیض الله کبیر، یعقوب آژند، تهران، مولی، 1384.
النقض، عبد الجلیل قزوینی رازی، تهران، انجمن آثار ملی، 1331ش.
احیای فرهنگی در عهد آله بویه: انسان گرایی در عصر رنسانس اسلامی، جوئل کرمر،ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1375ش
«بررسی و تطبیق آرای صدوق، مفید و مجلسی در مسئله «سهو النبی»، فروغ السادات،رحیم پور و فرزانه شهبازی، معارف عقلی، ش23، از ص81 تا 98، تابستان 1391ش.
بررسی تطبیقی سازمان وکالت امامیه و سازمان دعوت عباسیان(ساختار تشکیلاتی وظایف سازمانی) جباری، محمد رضا؛ ملبوبی،محمد کاظم؛ شیعه شناسی، ش37،از ص123تا156) بهار 1391ش.
الانتصار فی انفرادات الإمامیة، شریف مرتضى، على بن حسین موسوى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، اول، 1415 ه ق.
کتاب التفسیر، محمد بن مسعود عیاشی، سید هاشم رسولی محلاتی، قم، تهران، المطبعه العلمیه، اول، 1380ق.
)