نقدالرجال سید مصطفی‌بن‌حسین تَفرِشی، ویژگی‌های ساختاری-محتوایی و مبانی رجالی

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث قم

2 استادیار

3 دانشجوی دکترا علوم قران وحدیث دانشگاه قران وحدیث قم ورودی1399

4 دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث قم

چکیده

یکى از اکابر علماى شیعه در قرن یازدهم، مصطفی بن حسین تَفْرِشی، نویسندۀ کتاب نقد الرجال بوده است. تفرشی در کتاب نقدالرجال، روش نقد و تحقیق را با محکم‌ترین ادله، قوی‌ترین مبانی در پیش گرفته است. بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که توجه به توثیقات و تضعیفات رجالیان و آراء و نظریات فقها در کتب فقهی، دقت در اختلاف نسخ منابع رجالی، تمیز مشترکات و توحید مختلفات، اشتمال کتاب بر اصول و منابعی که امروز در دسترس ما نیست همچون رجال ابن غضائری، نقد و بررسی آراء علامه حلی در خلاصه الاقوال و آراء ابن‌داوود حلی در رجالش، از جمله عواملی‌ست که موجبات تمایز نقدالرجال با دیگر آثار رجالی شده و اعتبار و اثرپذیری بزرگان پس از تفرشی از این کتاب را در پی داشته است. سیر رجال‌نویسی شیعه، تالیفات و دلیل تالیف نقدالرجال، ساختار و محتوای کتاب نقدالرجال، شروح و ویژگی‌های نقدالرجال، منابع تفرشی در نقدالرجال، خصوصیات رجالی تفرشی و رابطه نقدالرجال با جوامع رجالی معاصر خودش از جمله مباحثی است که نویسنده در این پژوهش بدان اهتمام ورزیده است. این پژوهش به روش اسنادی- کتابخانه‌ای انجام گردیده و با بررسی منابع پیشین، آراء رجالی تفرشی در کتاب نقدالرجال مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابن بابویه، (1362)، کتاب الخصال، تحقیق: علی‏اکبر غفاری، قم: ؟.
  2. ابن داوود حلی، (1383)، کتاب الرجال، تحقیق: جلال‏الدین محدث ارموی، تهران: ؟.
  3. ابن غضائری، (1422)، الرجال، تحقیق: محمدرضا حسینی جلالی، قم: ؟.
  4. احمد سمین، (1432)، دروس تمهیدیه فی تاریخ علم الرجال عند الامامیة، تقریرات المحاضرات: حیدر حب‏الله، ؟: دار الفقه الاسلامی المعاصر.
  5. اردبیلی، محمد، (1403)، جامع الرواة، قم: ؟.
  6. استرآبادی، محمد، (1306)، منهج ‏المقال، چاپ سنگی.
  7. استرآبادی، محمدامین بن محمدشریف، (1424)، الفوائد المدنیة، تحقیق: رحمت‏الله رحمتی اراکی، قم: ؟.
  8. استرآبادی، محمدجعفر بن سیف‏الدین، (1378)، لب اللباب فی علم الرجال، تحقیق: محمدحسین مولوی، در: میراث حدیث شیعه، دفتر دوم، به کوشش: مهدی مهریزی و علی صدرایی خویی، قم: دار الحدیث.
  9. استرآبادی، محمدجعفر بن سیف‏الدین، (1385)، الایجاز فی علمی الرجال و الدرایة، تحقیق: حمید احمدی جلفایی، در: میراث حدیث شیعه، دفتر پانزدهم، به کوشش: مهدی مهریزی و علی صدرایی خویی، قم: دار الحدیث.
  10. اعرجی، زهیر، (1428)، «تاریخ النظریة الرجالیة فی المدرسة الامامیة»، تراثنا، سال بیست و سوم، شمارۀ ۱ و ۲، (محرم ـ جمادی‏الآخر).
  11. افندی، عبدالله، (1410)، ریاض العلماء، به کوشش: احمد حسینی، قم: ؟.
  12. آقا بزرگ طهرانی، (1337)، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، تحقیق: احمد منزوی، تهران: ؟.
  13. آقا بزرگ طهرانی، (1403)، الذریعة الی تصانیف الشیعة، تحقیق: علی‏نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت: ؟.
  14. بحرالعلوم، محمدصادق، (بی تا)، تعلیقات بر تکملة الرجال عبدالنبی کاظمی، نجف: مطبعة الآداب.
  15. بحرالعلوم، محمدمهدی بن مرتضی، (1363)، رجال، تهران‏: ؟.
  16. بخاری، محمد بن اسماعیل، (بی تا)، کتاب التاریخ الکبیر، ؟: المکتبة الاسلامیه.
  17. بهایی، محمد بن حسن، (۱۳۷۲ش)، مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، مع تعلیقات: محمداسماعیل بن حسین مازندرانی خواجویی، تحقیق: مهدی رجایی، مشهد: ؟.
  18. بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل، (1416)، الرسائل الاصولیة، قم: ؟.
  19. تفرشی، حسین، (1418)، نخبة المقال، چاپ سنگی.
  20. تفرشی، سید مصطفی بن حسین، (1418)، نَقْدُ الرّجال، قم: مؤسسة آل ‏البیت‰ لإحیاء
    التراث.
  21. جزایری، نعمت‏اللّٰه بن عبداللّٰه، (1401)، منبع الحیاة،‏ در: محمد بن شاه مرتضی فیض کاشانی،‏ الشهاب الثاقب فی وجوب صلاة الجمعه العینی، تحقیق: رئوف جمال‏الدین، قم: ؟.
  22. حر عاملی، محمد بن حسن، (1362)، امل الآمل، تحقیق: احمد حسینی، قم: ؟.
  23. حر عاملی، محمد بن حسن، (1413)، هدایة الامة الی احکام الائمة،‏ مشهد: ؟.
  24. حر عاملی، محمد بن حسن، (1416)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه،
    قم: ؟.
  25. خاقانی، علی بن حسن، (1388ش)، رجال الخاقانی، تحقیق: محمدصادق بحرالعلوم، نجف: چاپ افست: قم، ۱۴۰۴.
  26. خوانساری، محمدباقر، (1411ق)، روضات الجنات، بیروت: ؟.
  27. دلبری، علی، (1391ش)، آشنایی با اصول علم رجال، مشهد: ؟.
  28. دوانی، علی، (1370ش)، علامه ‏مجلسی، تهران‏: ؟.
  29. ربانی، محمدحسن، (1382ش)، دانش رجال الحدیث، مشهد: ؟.
  30. ربانی، محمدحسن، (1385ش)، سبک‏شناسی دانش رجال الحدیث، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار†.
  31. رحمان‏ ستایش، محمدکاظم، (1385ش)، آشنایی با کتب رجالی شیعه، تهران: ؟.
  32. رهایى، یحیى، (1382ش)، دانش‏نامۀ جهان اسلام، زیر نظر: غلام‏على حداد عادل، تهران‏: بنیاد دایرةالمعارف اسلامى.
  33. ریحان‏یزدی، علی‏رضا، (1372ش)، آینۀ دانشوران، به کوشش: ناصر باقری بیدهندی، قم: ؟.
  34. ساعدی، حسین، (۱۴۲۱)، «نشأة علم الرجال و تطوره»، الفکر الاسلامی، سال ؟، شمارۀ ۲۶ (شوال ـ ذی‏حجة).
  35. سبحانی، جعفر، (1365)، «تحقیقی پیرامون رجال ابن‏ غضائری»، نور علم، دورۀ ۲، شمارۀ ۳ (اردی‏بهشت) و شمارۀ ۴ (تیر).
  36. سبحانی، جعفر، (1421)، کلیات فی علم الرجال، قم: ؟.
  37. صدر حاج ‏سیدجوادی، احمد و دیگران، (1373ش)، دایرة‏المعارف تشیع، تهران‏: ؟.
  38. طلاییان، رسول، (1381ش)، مأخذشناسی رجال شیعه، قم: ؟.
  39. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۱)، تهذیب الاحکام، تحقیق: حسن موسوی خرسان، بیروت: ؟.
  40. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۳)، عدة الاصول و بذیله الحاشیة الخلیلیة لخلیل بن غازی قزوینی، تحقیق: محمدمهدی نجف، قم: ؟.
  41. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۱۵)، رجال الطوسی، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: ؟.
  42. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۱۷)، الفهرست، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی،‏ قم: ؟.
  43. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۱۷)، کتاب الغیبة، تحقیق: عبادالله طهرانی و علی‏احمد ناصح، قم: ؟.
  44. طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۲۰)، فهرست کتب الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، تحقیق: عبدالعزیز طباطبایی، قم: ؟.
  45. علامه حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۵)، ایضاح الاشتباه، تحقیق: محمد حسون، قم: ؟.
  46. علامه حلی، حسن بن یوسف،‏ (۱۴۱۷)، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی،‏ قم: ؟.
  47. عمادی حائری، سید محمد، (1388ش)، بازسازی متون کهن حدیث شیعه: روش، تحلیل، نمونه، تهران: ؟.
  48. کاظمی، عبدالنبی، (بی تا)، تکملة الرجال، به کوشش: محمدصادق بحرالعلوم، نجف: مطبعة الآداب.
  49. کرکی، حسین بن شهاب‏الدین، (۱۹۷۷)، کتاب هدایة الابرار الی طریق الائمة الاطهار، تحقیق: رئوف جمال‏الدین، بغداد: ؟.
  50. کشی، محمد بن عمر، (۱۳۴۸ش)، اختیار معرفة الرجال، تلخیص: محمد بن حسن طوسی، تحقیق: حسن مصطفوی، مشهد: ؟.
  51. کنی، علی بن قربان‏علی، (۱۳۷۹ش)، توضیح المقال فی علم الرجال، تحقیق: محمدحسین مولوی، قم: ؟.
  52. مامقانی، عبدالله، (1349)، ‏تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف: چاپ سنگی.
  53. مامقانی، عبدالله، ‏(۱۴۳۱)، الفوائد الرجالیة من تنقیح المقال فی علم الرجال،‏ تحقیق: محمدرضا مامقانی، قم: ؟.
  54. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، (۱۳۷۹ش)، مرآت العقول فی شرح اخبار آل الرسول (ج ۱)، تحقیق: هاشم رسولی محلاتی، تهران: ؟.
  55. مجلسی، محمدباقر، (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: ؟.
  56. محمد بن حسن بن زین‏الدین، (۱۴۱۹)، استقصاء الاعتبار فی شرح الاستبصار، قم: ؟.
  57. مهروش، فرهنگ، (1387ش)، دایرةالمعارف بزرگ اسلامى، زیر نظر:سید کاظم موسوى بجنوردى، تهران‏: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامى.
  58. نوری، حسین بن محمدتقی، (1415)، خاتمه مستدرک الوسائل، قم: ؟.
نیم سالنامه علمی-ترویجی حدیث و اندیشه
دوره 17، شماره 33
شهریور 1401
صفحه 156-187

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار