- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن(1983م). الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة. بیروت: دارالأضواء.
- ابنبابویه، محمد بن علی(1385ش). علل الشرائع. قم: کتابفروشى داورى، چاپ اول.
- ـــــــــــــــــ (1403ق). معانی الأخبار. تصحیح: علیاکبر غفاری، قم، جامعة المدرسین.
- ابنشهرآشوب مازندرانى، محمد بن على(1369ق). متشابه القرآن ومختلفه. قم: بیدار، چاپ اول.
- ـــــــــــــــــ (1380ق). معالم العلماء. نجف: المطبعة الحیدریّة، چاپ اول.
- ـــــــــــــــــ (1379ق). مناقب آل أبیطالب. قم: علامۀ.
- ابنغضائری، احمد بن حسین(1364ش). الرجال. بهکوشش محمدرضا جلالی، قم: دارالحدیث.
- ابنطاووس، علی بن موسی(بىتا). سعد السعود. قم: دارالذخائر.
- ـــــــــــــــــ (۱۴۱۳ق). الیقین بإختصاص مولانا علی بإمرة المؤمنین. تحقیق: اسماعیل انصاری زنجانی خوئینی، قم: دارالکتاب، الطبعة الاولی.
- أبوغالب زرارى، احمد بن محمد(1369). رسالة أبیغالب الزراری. مصحّح: محمدرضا حسینى، قم: مرکز البحوث الإسلامیّة، چاپ اول.
- استرآبادی، علی(1409). تأویل الآیات الظاهرة. مصحّح: حسین استادولی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
- اشعرى قمى، احمد بن محمد بن عیسى(1408ق). النوادر. مصحّح: مدرسه امام مهدى، قم: مدرسة الإمام المهدی، چاپ اول.
- افندى، عبداللّه بن عیسىبیگ(1431ق). ریاض العلماء. محقّق: احمد حسینى اشکورى، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول.
- اکبری، عمیدرضا (1402ش). نصیریّه: تاریخ، منابع و عقاید. قم: دانشگاه ادیان.
- انصاری، حسن(1390ش). بررسیهای تاریخی. تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
- انصارى زنجانى(1405ق). محمد. مقدّمه کتاب سلیم. قم: الهادى.
- امین، محسن(1403ق). أعیان الشیعة. بیروت: دارالتعارف.
- بحرانى، سید هاشم بن سلیمان(1411ق). حلیة الأبرار. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اول.
- بهبودی، محمدباقر(1417ق). معرفة الحدیث. بیروت: دارالهادی.
- پاکتچی، احمد(1392ش). فقه الحدیث. تهران: دانشگاه امام صادق.
- جواد، ابراهیم(2022م). دراسة موجزة حول کتاب التمحیص ومؤلّفه(مقدّمه التمحیص). قم: زین.
- جمعی از محدثان (1423ق). الأصول الستة عشر. قم: دار الحدیث، چاپ اول.
- حسینی نیشابوری، محمد(1429ق)، مقدّمه جامع الأحادیث جعفر بن احمد ایلاقی قمی. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة، چاپ دوم.
- حلّی، حسن بن سلیمان(1421ق)، مختصر البصائر. قم: النشر الإسلامی، الطبعة الاولی.
- خوئی، ابوالقاسم(1413ق)، معجم رجال الحدیث. قم، 24 جلدی(بیجا، موجود در نرمافزار جامع تراجم).
- دارالحدیث(1429ق)، مقدّمه و تحقیق الکافی کلینى. قم: دارالحدیث، چاپ اول.
- درایتی، مصطفی(1390ش)، فنخا(فهرستگان نسخههای خطی). تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی.
- راضی، حسین(2012م)، حدیث الکساء بین التواتر والوضع. موقع الشیخ الراضی.
- رحمتی، محمدکاظم(1397ش)، درآمدی بر شناخت نسخههای نهجالبلاغه. قم: دانشگاه مذاهب اسلامی.
- رفیعی، رضا (1439ق)، مقدّمه الکفایة فی النصوص على الأئمة الإثنیعشر خزاز. قم: مکتبة المجلسی.
- زرکلى، خیرالدین(1989م). الأعلام. بیروت: دار العلم للملایین.
- سلمان، احمد(1439ق). تفسیر القمی(بحث حول النسخة المتداولة). بیروت: دارالمحجة البیضاء.
- سلمانی، پرویز(1375ش). «تفسیر کبیر». دانشنامه جهان اسلام، تهران: بنیاد دائرة المعارف اسلامی.
- سیستانی، محمدرضا (1443ق). قبسات من علم الرجال. بهکوشش: محمد البکاء، بیروت: دار المؤرخ العربی.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1386ش). مقدّمه حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر. تهران: سخن، چاپ هشتم.
- شهرستانی، جواد(1406ق). مقدّمه الفقه الرضوی، منسوب به علی بن موسی الرضا. مشهد: مؤسسة آل البیت، الطبعة الاولی.
- شیخ مفید(منسوب وی) (1413ق). الإختصاص. تحقیق: علیاکبر غفاری، قم: کنگره شیخ مفید، چاپ اول.
- طارمی، حسن(1375ش). «بحار الأنوار». دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دائرة المعارف اسلامی.
- طوسى محمد بن حسن(1373ش). الرجال. بهکوشش: جواد القیومی الإصفهانی، قم، جامعة المدرسین.
- ـــــــــــــــــ (۱۴۲۰ق). فهرست کتب الشیعه و اصولهم. تحقیق: عبدالعزیز طباطبایی، قم، کتابخانه محقّق طباطبایی، اوّل.
- عطار، قیس(1426ق). حواشی سرور أهل الإیمان فی علامات ظهور صاحب الزمان بهاءالدین نیلی نجفی، قم: دلیل ما، چاپ اول.
- ـــــــــــــــــ (1420ق). مقدّمه طرف من الأنباء والمناقب ابنطاووس. مشهد: تاسوعا.
- علی بن ابراهیم(منسوب به وی) (1404ق). تفسیر القمی. تصحیح: طیب الموسوی، قم: دارالکتاب.
- کلینى، محمد بن یعقوب(1429ق). الکافی. تحقیق: دارالحدیث، قم: دارالحدیث، چاپ اول.
- مجلسى، محمدباقر(1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم.
- محمد بن العباس ابن ماهیار (منسوب به وی)(1437ق). تفسیر ابن حجام. تصحیح: اقبال وافی نجم، کربلاء: العتبة الحسینة.
- مددی، سیداحمد(1393ش). نگاهی به دریا. قم: مؤسّسه کتابشناسی شیعه، اول.
- مفید، محمد بن محمد بن نعمان(1414ق). تصحیح إعتقادات الإمامیّة. قم: کنگره شیخ مفید.
- ملکیان، محمدباقر(1396ش)، پژوهشی پیرامون کتاب طبّ الائمّه پسران بسطام. مشهد: کتاب ارمیا.
- میرزایی، احمد(1398ش). شرح و تحقیق طب الائمّه. مشهد: مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف.
- نجّاشی، احمد بن علی(۱۳۶۵ش). رجال. قم: جامعه مدرسین، چاپ ششم.
- نمازی، علی(1432ق). الأعلام الهادیة الرفیعة. قم: جامعه مدرسین، سوم.
- نورى، حسین بن محمّدتقى(1408ق). خاتمة مستدرک الوسائل. قم: مؤسسة آل البیت.
- هوشمند، مهدى(1422ق). تحقیق و حواشی المجازات النبویة شریف الرضی. قم: دارالحدیث، چاپ اول.
مقاله:
- آرام، محمدرضا (1397ش). «جایگاه علمی رجال ابنغضائری نزد علماء رجال از سده پنجم هجری تاکنون»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شمارۀ 64.
- استادی، رضا (1372ش). «نصوص شیخ مفید یا کفایة الاثر خزاز »، کیهان اندیشه، شمارۀ 50.
- اکبری، عمیدرضا (1399ش). «دفاع از انتساب کتاب تصحیح الإعتقادات به شیخ مفید»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شمارۀ 67.
- اکبری، عمیدرضا؛ و مجید جعفری ربانی (1399ش). «واکاوی سبک کلینی در روایت از بصائرالدّرجات». پژوهشهای رجالی، ش۳.
- اکبری، عمیدرضا (1401ق). «سندسازیهای طب الأئمّة منسوب به فرزندان بسطام». مطالعات فهم حدیث، شمارۀ 18.
- اکبری، عمیدرضا؛ و خوروش، امیرحسن(1402ق). «اصالت کتاب الکافی؛ آسیبشناسی تاریخی انتقادها». مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، ش74.
- باقری، حمید(1393ش). «پژوهشی در انتساب چند اثر جدید الإنتشار به ابومحمّد حسن بن علی بن شعبة حرّانی». علوم حدیث، شمارۀ 74.
- باقری، حمید(1394ش). «حسن بن عباس بن حریش و کتاب إنا انزلناه». حدیثپژوهی، شمارۀ 13.
- جدیدینژاد، محمدرضا(1390ش)، «بازخوانی نسبت برخی کتابها به بعضی از مؤلّفان در رجال النجّاشی و الفهرست شیخ طوسی». آینه پژوهش، شمارۀ 172.
- راد، علی و فاطمه غلامشاهیان (1396). «تفسیر القرآن ابن ماهیار (ره)؛ اصالت، مصادر و محتوا». علوم قرآن و حدیث، شمارۀ 49.
- رفاهیفرد، محمود(1398ش).«اعتبار نسخ مصادر جوامع حدیثی». پژوهشهای رجالی، شمارۀ 2.
- سرشار، مژگان(۱۳۹۱ش)، «مؤلّف تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم»، جشننامه استاد مهدوی راد، قم.
- سلطانیفر، محیالدّین و محسن رنجبر (1396ش). «بررسی اصالت اخبار غیرمسند کتاب دلائل الامامة». شیعهپژوهی، شمارۀ 12.
- شبیری زنجانی، محمدجواد(1371ش). «بررسی اسناد کتاب اختصاص». مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، ج92، ص226-271.
- شبیری زنجانی، محمدجواد (1371ش). «نوادر احمد بن محمد بن عیسی یا کتاب حسین بن سعید؟». آینه پژوهش، شمارۀ 46.
- شریفی، ابراهیم (1444ق). «تفسیر ابن الحجام، دراسة فی تصحیح النسبة». مجلة الخزانة، شمارۀ 11 و 12.
- شمشیری، رحیمه(1385ش). «روش و عملکرد عمومی نجّاشی در فهرست». علوم حدیث، شمارۀ ۴۱.
- شمشیری، رحیمه؛ جلالی، مهدی(1387ش). «بررسی و ارزیابی روش شیخ طوسی در نقد رجال و آثار». مطالعات اسلامی، شمارۀ80.
- شمشیری، رحیمه؛ جلالی، مهدی (1385ش). «روش نجّاشی در نقد رجال». علوم حدیث، شمارۀ40.
- صفا، وحید(1399ش). «واکاوی عوامل ایجاد اختلاف نسخه، در میان اصول و مصنّفات متقدّم امأمیّه». مطالعات قرآن و حدیث، شمارۀ 26.
- صفا، وحید؛ سیدشبیری، محمدجواد(1399ش). «واکاوی زمینههای اعتبار سنجی منبعمحور در تاریخ حدیث امأمیّه و اهل تسنّن». مطالعات اعتبارسنجی، شمارۀ 3.
- عادلزاده، علی(1401ش)، بازشناسی روایاتِ منسوب به طبری در دلائل الإمامة، حدیث و اندیشه، شمارۀ ۳۳.
- عمادی حائری، محمد(1384ش). «نگرههای کتابشناسی در فهرستهای طوسی و نجّاشی». علوم حدیث، شمارۀ 35 و 36.
- قندهاری، محمد(1399ش). «احادیث طوال در میراث مکتوب سده نخست هجری». مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شمارۀ 67.
- کریمیان، سعید و دیگران(1401ش). «انتساب کفایة الأثر به علی بن محمّد خزّاز رازی». سفینه، شمارۀ 77.
- لواسانی، رضا(1399ش). «تجمیع اخبار اخلاقی در حدیث یا اباذر». مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شمارۀ 67.
- محمدی، علیاصغر(1396ش). «تبارشناسی کتاب مصباح الشریعه». مطالعات عرفانی، شمارۀ 25.
- محمدی، علیاصغر؛ کاووس روحی (1399ش). «هویت نگارنده مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه». علوم حدیث، شمارۀ 97.
- محمدی، علیاصغر؛ کاووس روحی(1398ش). «اعتبارسنجی اصالت انتساب در محتوای کتاب مصباح الشریعة و تأملی در مسأله تدلیس و جعل در آن». تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شمارۀ 46.
- معارف، مجید و محمدعلی حیدری (1397ش). «کاوشی در پدیدآورنده کتاب الاختصاص». حدیثپژوهی، شمارۀ20.
- نیلساز، نصرت(1391). «ماهیت منابع جوامع روایی اولیه از دیدگاه گرگور شوئلر». مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث، شمارۀ 88.
- نیلساز، نصرت (1393). «تبیین و ارزیابی نظریّه سزگین درباره شناسایی و بازسازی منابع جوامع روایی». پژوهشهای قرآن و حدیث، شمارۀ2.
پایاننامه:
- آرام، محمدرضا (1375ش). «تحقیقی پیرامون شخصیت و کتاب رجالی ابنغضائری». پایاننامه کارشناسی ارشد الهیات، دانشگاه امام صادق.
- رضایی یزدی، محمدجواد(1399ش). «نقد و بررسی اندیشه غلوّ در آثار منتسب به شاذان بن جبرییل قمی». راهنما: حامد پوررستمی، پایاننامه ارشد شیعهشناسی، قم: دانشگاه فارابی.
- قربانی، رضا (1393ش). «اصالت حدیث شیعه با رویکرد مقامات ائمّه تا پایان قرن چهارم». پایاننامه دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران.
- زعفرانیزاده، سعید(١٣٨۴ش). «بازشناسی متن تفسیر نعمانی، نقد بیرونی»، پایاننامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، تهران، دانشگاه امام صادق.
سایتهای اینترنتی:
- انصاری، حسن (1387ش). «مدخل مطالعهای تفصیلی درباره کتاب بصائرالدرجات و هویّت نویسنده آن». پایگاه کاتبان: kateban.com/post/1520.
- انصاری، حسن (1391ش). «توضیحی درباره نسخهای نویافته از بصائرالدّرجات». پایگاه کاتبان: kateban.com/post/1967.
- انصاری، حسن (۱۳۸۹ش). «نسخه کتاب الفاضح ابنرستم طبری». پایگاه کاتبان: https://ansari.kateban.com/post/1736
- سایت اندیشه قم، «تاریخچه مسجد مقدس جمکران».
- نرمافزار درایة النور(1398ش)، نسخه دوم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، قم. دسترسی آنلاین: com.
منابع لاتین:
۱. Bausi, Alessandro & Friedrich, Michael & Maniaci, Marilena(2019), The Emergence of Multiple-Text Manuscripts, De Gruyter.
2 .Friedrich, Michael & Cosima Schwarke(2016), One-Volume Libraries: Composite and Multiple-Text Manuscripts Volume, De Gruyter.
.۳Gardner, K. B.(1962), "Three Early Islamic Bookbindings", The British Museum Quarterly, N. 26(1/2).
.۴Schoeler, Gregor(2006), The Oral and the Written in Early Islam,(Trans.) Uwe Vagelpohl,(ed.) James E. Montgomery. London: Routledge.
)