واکاوی سبک زندگی دینی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام رضا (علیه السلام)

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه

2 استادیار مجتمع آموزش عالی فنی مهندسی اسفراین

چکیده

سیره و سبک زندگی امام رضا7 مختصات ویژه‌ای دارد، که بنا به مقتضیات و شرایط سیاسی ـ اجتماعی زمان آن حضرت، تبیین آنها می‌تواند الگویی برای جامعه امروز باشد. دوره ولایت‌عهدی ایشان، از وضعیت خاصی برخوردار است؛ که امام رضا7 از این فرصت تحمیلی بیشترین استفاده را برای تبلیغ اسلام واقعی برد، لذا عمل به سیره و توصیه‌های این امام7 همام در همه‌ی مناسبت‌ها، از جمله بعد سیاسی، ضامن سلامت جامعه و اعضای آن خواهد بود. پژوهش حاضر، نیز به دنبال واکاوی سبک زندگی دینی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام رضا7 می‌باشد. محقق برای رسیدن به هدف، از روش تحلیل راهبردی کمک گرفته است. حاصل تحقیق بیانگر آن است که هدف سیاسی امام هشتم 7 تشکیل نظام اسلامی و علوی و اصلاح ساختار موجود جامعه و در تقابل با هدف سیاسی مأمون (تثبیت نظام سلطنتی و خلافتی) می‌باشد. مبانی اندیشه سیاسی حضرت 7، همان مبانی سیاسی قرآن است و اصول اندیشه سیاسی ایشان شامل: اصل مشروعیت؛ مقبولیت؛ زعامت؛ مشارکت؛ عدالت؛ کرامت؛ اضطرار؛ اهم و مهم؛ تقیه؛ امر به معروف و نهی از منکر؛ تعاون و همکاری؛ هدف‌مندی؛ تغیر شرایط و موقعیت؛ بسترسازی و... می‌باشد. در مقایسه سبک زندگی سیاسی امام رضا 7 و مأمون، دو مدل و سبک قابل ارائه می‌باشد و راهبردهای سیاسی امام 7 و مأمون نیز دوگونه خواهد بود: راهبردهای الهی ارزش‌مدار، مبتنی بر حکمت، مصلحت و عزت و راهبردهای ضدارزشی، مبتنی بر نیرنگ، خدعه، غلبه، زور و قهر. سیاست حضرت 7 را در دو بعد داخلی و خارجی می‌توان برشمرد و متولیان و نقش‌آفرینان حوزه سیاست نیز شامل نخبگان، عموم مردم و سیاست‌مداران می‌باشد. 

کلیدواژه‌ها


ـ عیون اخبار الرضا، ابن بایویه قمی، محمد بن‌علی، تحقیق: اعلمی، حسین، نشر رضا، 1378ﮬ . ش.
ـ کشف الغمة فی معرفة الائمه، اربلى، علی بن‌عیسی، تحقیق: زوائی، حسین، تبریز: چاپ اسلامیﮬ . ، 1381 ﮬ . ش.
ـ آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی)بشیریه، حسین، تهران: نشر نگاه معاصر، چاپ ششم، 1385 ﮬ . ش.
ـ تحف العقول، حرانی، ابن شعبه، قم، جامعه مدرسین، 1404 ﮬ . ق.
ـ «روش شناسی مناظرات امام رضا7»، حسینی، سید ابوالفضل، مجموعه مقالات نخستین همایش جلوه‌های معرفتی در مناظرات و بیانات امام رضا7، زنجان، 1378 ﮬ . ش.
ـ الحیات، حکیمی، محمدرضا و برادران؛ ترجمه: آرام، احمد، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1380 ﮬ . ش.
ـ زندگانی حضرت علی بن‌موسی الرضا، خسروی، موسی، تهران، 1380 ﮬ . ش.
ـ سیاست و حکومت در سیره امام رضا، درخشه، جلال، بنیاد فرهنگی هنری امام رضا7، 1391 ﮬ . ش.
ـ اخلاق مسئولان نظام اسلامی ذاکری، علی اکبر، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، چاپ اول. 1384 ﮬ . ش.
ـ تاریخ خلفا، سیوطی، جلال‌الدین، (بی‌تا) بیروت: دارالکتب العلیمه، چاپ اول، بی‌تا.
ـ دین و سیاست، شاکرین، حمیدرضا، دفتر نشر معارف، 1390 ﮬ . ش.
ـ «بنیادهای انسان‌شناسی احسان و نیکوکاری در فرهنگ رضوی»، شفایی، امان‌اللّه و شریفی، صالحه، فارس، مجموعه مقالات همایش علمی ـ پژوهشی احسان و نیکوکاری در فرهنگ رضوی، 1390 ﮬ . ش.
ـ کتاب المکاسب، شیخ انصاری، مرتضی، چاپ دوم، مطبعة اطلاعات، 1375 ﮬ . ش.
ـ امالی المفید، شیخ مفید، قم، 1413 ﮬ . ق.
ـ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، تهران: اسلامیه، 1390 ﮬ . ش.
ـ بنیادهای علم سیاست، عالم، عبدالرحمان، تهران: نشر نی، چاپ شانزدهم، 1386 ﮬ . ش.
ـ مسند الامام الرضا 7، عطاردی، عزیزاله، مشهد: کنگره بین‌المللی بزرگداشت حضرت امام رضا 7، 1406 ﮬ . ق.
ـ حضرت امام رضا7 ملجاء بی‌پناهان، عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، ‌انتشارات نوید اسلام، 1381 ﮬ . ش.
ـ تفسیرالمیزان، طباطبایی، محمدحسین، ج۹.
ـ اصول کافی، کلینی، محمد بن‌یعقوب، بیروت: دارالتعاریف، چاپ چهارم، 1401 ﮬ . ق.
ـ تنبیه الخواطر، مالکی، ابوالحسین ورام بن ‌ابی‌فراس، نشر دار الصعب، بی‌جا، بی‌تا.
ـ بحار الانوار، مجلسی، محمدباقر، نشر دار الاحیاء التراث العربی، بی‌جا، 1403 ﮬ . ق.
ـ نظریه سیاسی اسلام، مصباح یزدی، محمد‌تقی، (ج 1 و 2)، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ چهارم، 1380ﮬ . ش.
ـ اسلام دین فطرت، منتظری، حسین‌علی، تهران: نشر سایه، چاپ اول، 1385 ﮬ . ش.
ـ دین و سبک زندگی، تهران مهدوی کنی، محمدسعید، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، 1387ﮬ . ش.
ـ مفهوم «سبک زندگی» و گستره آن در علوم اجتماعی، مهدوی کنی، محمدسعید، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره ۱، پاییز ۱۳۸۶ ﮬ . ش.
ـ فلسفه قدرت، نبوی، سید عباس، تهران و قم: انتشارات سمت و پژوهشکده حوزه و دانشگاه، چاپ اول، 1379 ﮬ . ش.
ـ فلسفه سیاست، نوروزی، محمدجواد، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، چاپ هفتم؛ بی‌تا.
ـ اوقات فراغت و سبک‌های زندگی جوانان، هندری، ال. بی و دیگران، ترجمه: مرتضی ملا نظر و فرامرز ککولی دزفولی، سازمان ملی جوانان، تهران: نسل سوم، 1381 ﮬ . ش.
ـ دانشنامه امام علی 7، رشاد، علی‌اکبر، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، بی‌تا.
ـ اندیشه سیاسی در جهان اسلام، علیخانی، علی‌اکبر و همکاران، جلد2، تهران: جهاد دانشگاهی، 1384 ﮬ . ش.
ـ تفسیر نور الثقلین، الحویزی، عبدعلی بن‌جمعه العروسی، نجفی، اسماعیل، قم: انتشارات اسماعیلیان، 1295ﮬ . ق.
- The Individual Psychology of Alfred Adler Adler, A (1956), , NewYork: Basic Books Inc.
American Heritage Dic
- D istinction , NewYork Bourdieu, P (1984),: Routledge & Kegan paul.
). Distinction: Asocial critique of judgment of taste Bouried, P (1984. London: Routledge.
- I nternational Encyclopedia of the Social Sciences ,E. S. S.): Sills, David L. & Merton, R. K (1991),
- enlarged Ed. , NewYork: Routledge New York, Macmillan, vol 3 & 7
- Modernity and self ـ identity. Self and societyin a late modern age Giddens, 1996, Giddens, Anthony (1996), Oxford: Polity Press
- http://www. dokhtiran. com/events/1391_07/000622. php
- I ntroduction to Sociology Mckee, J, B (1969), , Holt Rinehart & Winston Inc.
- Msn Encarta Dic. , WWW. Msn. com, (2004
- The Philosophy of Money Simmel, G (1990), , Tom Bohomer & Pavid Frisby (Trans.), Second
- enlarged Ed. , NewYork: Routledge