کاربست روش پرسش و پاسخ در تبیین عقاید (در قرآن و حدیث)

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

چکیده

تبیین اعتقادات در متون اسلامی، از اصول ویژه‌ای پیروی می‌کند و بر روش‌های متعددی استوار است. یکی از روش‌های نسبتاً پربسامد در لسان قرآن و روایات، روش به‌کارگیری پرسش و پاسخ است. این روش، به دلیل اینکه ذهن مخاطب را به تحرک وا‌می‌دارد و او را درگیر با مسئله می‌کند، دارای اثربخشی فوق‌العاده‌ای نیز می‌باشد. بهره‌گیری از پرسش و پاسخ خود دارای شیوه‌های متعددی است، از جمله: پاسخ دادن به پرسش‌های صریح مخاطب، پاسخ دادن به پرسش‌های مقدّر مخاطب، ایجاد پرسش در مخاطب، طرح پرسش‌های انکاری و تغییر و جهت‌دهی پرسش مخاطب.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.
  2. الاحتجاج علی أهل اللجاج، احمد بن‌علی طبرسی، مشهد: نشر المرتضی، 1403ه‍ .ق.
  3. موسوعة الصرف و النحو و الإعراب، إمیل بدیع یعقوب، بیروت: [بی‌نا]، [‌بی‌تا].
  4. کلام و عقاید (توحید و عدل)، رضا برنجکار، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) و دانشکده علوم حدیث، 1387، چ سوم: 1389ه‍.ش.
  5. جواهر البلاغة، السید أحمد الهاشمی، بإشراف: صدقی محمد جمیل، بیروت: دارالفکر، 1424ه‍ .ق.
  6. مغنی الأدیب، عبدالله بن‌یوسف ابن‌هشام، به اهتمام: جمعی از اساتید مدارس حوزه علمیه قم، قم: واریان، 1381ه‍ ‍.ش.
  7. روش بیان قرآن، علی‌محمد یزدی، تهیه: مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، 1392ه‍ ‍.ش.
  8. روش‌شناسی پاسخگویی به پرسش‌های اعتقادی در فرهنگ قرآن و اهل‌بیت، محسن عباسی ولدی، قم: جامعة الزهراء، 1390ه‍ ‍.ش.
  9. تهذیب الأحکام، محمد بن‌حسن طوسی (شیخ طوسی)، تحقیق: سیدحسن موسوی خرسان، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1407ه‍ .ق، چ چهارم.
  10. التوحید، محمد بن‌علی ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1398ه‍.ق.
  11. علل الشرائع، محمد بن‌علی ابن‌بابویه (شیخ صدوق)، قم: مکتبة داوری، 1427ه‍ .ق.
  12. الکافی، محمد بن‌یعقوب کلینی، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407ه‍ .ق، چ چهارم.
  13. بحار الأنوار: الجامعة لددر أخبار الأئمة الأطهار، محمدباقر بن‌محمدتقی مجلسی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403ه‍ .ق، چ دوم.
  14. سیر حکمت در اروپا، محمدعلی فروغی، تهران: زوار، 1384ه‍ .ش، چ دوم.
  15. دعائم الإسلام، نعمان بن‌محمد مغربی (قاضی نعمان مصری)، قم: مؤسسة آل‌البیت، 1427ه‍ .ق، چ دوم.