تأمین مالی کارگزاران در نظام اداری علوی (ع) با تأکید بر نامه 53 نهج‌البلاغه

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - قم

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فارابی

چکیده

تأمین مالی کارگزاران، از عمده­ترین تمهیدات سلامت مالی و اداری یک جامعه به شمار می­رود؛ از این‌رو، امام علی (ع) در فرمان‌ها و دستورالعمل‌های حکومتی و اداری خود، بر تأمین مالی کامل کارگزاران سخت تأکید می‌کرد. بنا بر نظام اداری علوی (ع)، تأمین و عدم تأمین مالی کارگزاران آثاری در پی دارد. در نگاه امام علی(ع)، اصلاح نفس کارگزاران و حجت داشتن برای مؤاخذه کارگزاران خطاکار، از مهم‌ترین فواید تأمین مالی کارگزاران محسوب می­شود. نظام اداری علوی (ع)، دریافت رشوه و خیانت در بیت­المال را از مهم‌ترین پیامدهای عدم تأمین مالی کارگزاران برمی‌شمارد. 

کلیدواژه‌ها


  1. کتاب نامه

    1. قرآن کریم
    2. نهج البلاغه
    3. آخوند خراسانی، محمد کاظم. (1428ق). کفایة الاصول، تحقیق: عباسعلی زارعی سبزواری، قم: موسسه نشر اسلامی؛
    4. ابن أبی جمهور، محمد بن علی. (1405ق). ‏عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، تحقیق: مجتبى عراقى، قم‏: دار سید الشهداء للنشر؛
    5. ابن ابی الحدید، عبدالحمید. (1375ش). جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نی؛
    6. ابن اثیر، مبارک بن محمد. (1367ش). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، تحقیق: محمود محمد طناحی و طاهر احمد زاوی، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعلیان؛
    7. ابن حیون، نعمان بن محمد. (1385ق). دعائم الاسلام، تحقیق: آصف فیضی، قم: موسسة آل البیت؛
    8. ابن شعبة حرانی، حسن بن علی. (1404ق). تحف العقول، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
    9. ابن فارس، احمد بن فارس. (بی­تا). معجم مقاییس اللغه، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی؛
    10. احمدی، اصغر. (1389ش). «عوامل فرهنگی بروز فساد اداری و موانع فرهنگی مبارزه با آن»، پژوهشنامه علوم اجتماعی، شماره 52، بهار؛
    11. اخوان کاظمی، بهرام. (1381ش). عدالت در نظام سیاسی اسلام، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر؛
    12. الوانی، مهدی. (1379ش). مدیریت عمومی، تهران: نشر نی؛
    13. انصاری، مرتضی. (1416ق). فرائد الاصول، قم: موسسه نشر اسلامی؛
    14. بلاذری، احمد بن یحیی. (1417ق). أنساب الأشراف، بیروت: دارالفکر؛
    15. بهشتی، احمد. (1386ش). اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نهج البلاغه، قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛
    16. بیهقی، محمد بن حسین. (1375ش). حدائق الحقائق فی شرح نهج البلاغة، تحقیق: عزیزالله عطاردی، قم: بنیاد نهج البلاغة؛
    17. پیروز، علی آقا، ابوطالب خدمتی، عباس شفیعی و محمود بهشتی نژاد، زیر نظر دکتر سید مهدی الوانی. (1384ش). مدیریت در اسلام،  قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛
    18. جبرئیلی، محمد صفر. (1381ش). آیین کشور داری، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر؛
    19. حبیبی، نادر. (1375ش). فساد اداری (عوامل موثر و روشهای مبارزه، اصفهان:
      موسسه فرهنگی انتشاراتی وثقی؛
    20. حجازی، فخرالدین. (1360ش). «سیاست در نهج البلاغه»، در یادنامه‏ دومین ‏کنگره‏ نهج‏البلاغه، بی جا: بنیاد نهج البلاغه؛
    21. حربی، ابراهیم بن اسحاق. (1405ق). غریب الحدیث، تحقیق: سلیمان ابراهیم محمد العابد، مکه: جامعه ام­القری؛
    22. حرعاملی، محمد‌بن‌حسن. (1409ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسة آل­البیت علیهم­السلام‏؛
    23. حکیمی، محمدرضا. (1378ش). جامعه­سازی قرآنی(مقالات)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی؛
    24. خدمتی، ابوطالب، علی آقا پیروز و عباس شفیعی. (1381ش). مدیریت علوی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛
    25. _____. (1384ش). «سیره حضرت علی (ع) در مبارزه با فساد اداری»، روش شناسی علوم انسانی، شماره 45، زمستان؛
    26. دنبلی خوئی، ابراهیم بن حسین. (1325ق). الدرة النجفیة، تبریز: بی نا؛
    27. دادگر، حسن. (1382ش). «رویکرد اقتصادی به شیوع فساد مالی در کشور»، اقتصاد اسلامی، شماره 11، پاییز؛
    28. دلشاد تهرانی، مصطفی. (1386ش). ارباب امانت: اخلاق اداری در نهج البلاغه، تهران: دریا؛
    29. ذاکری، علی‌اکبر. (1386ش). سیمای کارگزاران علی بن ابیطالب امیرالمومنین (ع)، قم: بوستان کتاب؛
    30. صائب، عبدالحمید. (1383ش). بررسی تاریخی سنت پیامبر، ترجمه: حسین ادیب، قم: دایره المعارف فقه اسلامی، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه؛
    31. صدوق، محمدبن‌علی. (1406ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، قم: دار الشریف الرضی للنشر؛
    32. _____. (1362ش). الخصال، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
    33. _____. (1413ق). من لا یحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏؛
    34. صدیق عربانی، یوسف. (1382ش). «سیره نظری و عملی امیرالمؤمنین علی(ع) در مورد عدالت اجتماعی»، مجموعه مقالات برگزیده همایش عدالت اجتماعی و امیرالمؤمنین، به اهتمام: محمدحسین رضایی، تهران: مؤسسه چاپ و دانشگاه امام حسین؛
    35. طبرسی، فضل بن حسن. (1372ش). مجمع البیان لعلوم القرآن، تحقیق: محمد جواد بلاغى، تهران: انتشارات ناصر خسرو؛
    36. طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: شیخ آغابزرگ تهرانى و احمد قصیرعاملى، بیروت: دار احیاء التراث العربى؛
    37. عبده، محمد. (بی‌تا). شرح نهج البلاغة ، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید، قاهره: مطبعة الاستقامة؛
    38. عطاران طوسی، علی اصغر. (1384ش). نقش و حقوق کارکنان در سازمآن‌ها از دیدگاه امام علی(ع)، قم: بوستان کتاب؛
    39. غلامعلی، احمد. (1389ش). شناخت نامه نهج البلاغه، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب (سمت)؛
    40. غلامیان، مجید. (1390ش). مدیریت و اخلاق اسلامی، قم: انتشارات دلفام؛
    41. فخررازى، محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى؛
    42. فرهادی نژاد، محسن و محمد لگزیان. (1390ش). «پیمایشی طولی در زمینه علل فساد اداری و روشهای کنترل آن»، چشم انداز مدیریت دولتی، شماره 8، زمستان؛
    43. قربانی، زین العابدین. (1360ش). «حقوق از دیدگاه نهج البلاغه»، در یادنامه کنگره هزاره نهج البلاغه، بی جا: بنیاد نهج البلاغه؛
    44. قوچانی، محمود. (1377ش). فرمان حکومتی پیرامون مدیریت: شرح عهدنامه امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام به مالک اشتر، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی؛
    45. کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی، تهران‏: دار الکتب الإسلامیة؛
    46. متقی­هندی، علی­بن حسام­الدین. (1989م). کنز العمّال فی سن الاقوال و الافعال، تحقیق: بکری حیانی، بیروت: موسسه الرسالة؛
    47. مجلسی، محمد باقر. (1403ق). بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی؛
    48. محمدی ری شهری، محمد. (1379ش). سیاست نامه امام علی علیه السلام، ترجمه: مهدی مهریزی، قم: دارالحدیث؛
    49. مطهری، مرتضی. (1365ش). سیری در نهج البلاغه، تهران: صدرا؛
    50. منقری کوفی، نصر بن مزاحم. (1404ق). وقعة الصفین، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی؛
    51. موسسه تحقیقات تدبیر اقتصاد. (1382ش). فساد مالی و اقتصادی (ریشه ها،پیامدها و پیشگیری و مقابله)، تهران: موسسه تحقیقات تدبیر اقتصاد؛
    52. موسوی، سید عباسعلی. (1376ش). شرح نهج البلاغة، بیروت: دار الرسول الاکرم(ص)؛
    53. نوری، حسین بن محمد تقی. (1407ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: موسسه آل­البیت لاحیاء التراث؛
    54. یزدان پناه، لیلا، هادی حسن دوست فرخانی، داریوش بوستانی و امید رضایی. (1392ش). «بررسی رابطه نگرش به فساد اداری و دینداری»، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی، شماره 10، تابستان؛