شناخت حق از باطل در نهج البلاغه

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 مدرس آموزش و پرورش

3 عضو هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

موضوع مقاله، معیارهای اعتقادی شناسایی حقّ‎ از باطل در کلام امیرالمؤمنین علی(علیه‎السلام) در نهج‎البلاغه است. تبیین موضوع که به روش تحلیلی ـ توصیفی انجام گرفته، با پاسخ‎گویی به این پرسش که معیارهای اعتقادی حقّ‎ چیست و ویژگی‌های آن در بازشناسی از باطل کدام است، صورت گرفته است. دست یابی به ملاکی جامع در تشخیص حق از باطل و ترویج فرهنگ علوی و کاربردی کردن آموزه‎های نظری امیرمؤمنان(علیه‎السلام) در عرصه های مختلف زندگی از اهداف مهم این نوشتار است. از داده‎های اصلی مقاله، بیان همسویی قرآن، سیره پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و اهل‎بیت(علیهم‎السلام)، صراط مستقیم، وحی، فطرت و عقلانیت با حقّ‎ در نهج‎البلاغه است و این شناسایی با توجه به در هم‌تنیدگی مصادیق حقّ‎ و باطل و ظرافت موجود در بازشناسی معیارهای حق از ویژگی‌ها و مختصات آن دشواری‌هایی دارد که با کنکاش در مستندات موجود در مجموعه شریف نهج‎البلاغه، میسر می‎گردد.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم
  2. نهج البلاغه، (1386)ترجمه محمد دشتی، قم، انتشارات امیرالمؤمنین(ع).
  3. ابن‌ابی‌الحدید (1967)، شرح نهج‌البلاغه، قاهره، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم.
  4. ابن‌ابی ‌زینب (1422)، الغیبه، قم، چاپ فارس حسون کریم.
  5. ابن ‌بابویه (1362ش)، کتاب الخصال، قم، ترجمه علی‌اکبر غفارى.
  6. ابن ‌بابویه (1363ش)، کمال‌الدین و تمام النعمة، قم، ترجمه علی‌اکبر غفارى.
  7. ابن ‌بابویه (1417)، الامالى، قم.
  8. ابن‌عبدالبرّ (1412)، الاستیعاب فى معرفه الاصحاب، بیروت، ترجمه علی‌محمد بجاوى.
  9. ابن منظور (1416ق )، لسان العرب، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  10. بابایی، احمد علی (1351)، منتخب ‏نهج‏البلاغه، تهران، انتشارات موسوی.
  11. بحرانی، ابن میثم (1375)، ‏شرح ‏صد کلمه امیرالمؤمنین(ع)، ترجمه عبدالعلی صاحبی، مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی.
  12. بحرانی، ابن میثم (بی­تا)، شرح  نهجالبلاغه، ترجمه قربانعلی محمدی مقدم، ج2، مجمع البحوث الاسلامیه.
  13. بلاذرى، احمدبن یحیى (1394)، انساب ‌الاشراف، بیروت: چاپ محمدباقر محمودى.
  14. بهشتی، احمد، اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه های نهجالبلاغه، ج4.
  15. تمیمی آمدی، عبد الواحد (بی تا)، غرر الحکم و درر الکلم، ترجمه محمد علی انصاری قمی، ج1، تهران:  بی­نا.
  16. حالت، ابواقاسم (1363)، شکوفه‏هاى‏ خرد یا سخنان علی (ع)، بی­جا: مؤسسه مطبوعاتی علمی.
  17. حجازی فخرالدین(1364)، کاوشى ‏در نهج‏البلاغه، بی­جا: بنیاد نهج‎البلاغه.
  18. جرداق، جورج (1336)، شگفتى‏هاى ‏نهج‏البلاغه، ترجمه فخرالدین حجازی، تهران: انتشارات بعثت.
  19. جعفری، محمد تقی (1363)، یادنامه کنگره هزاره نهجالبلاغه، بی­جا: بنیاد نهج‎البلاغه.
  20. جعفری، علامه محمد تقی (1358)، ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
  21. خوانسارى، جمال الدین محمد (1366)، شرح‏ غررالحکم و دررالکلم، تصحیح میرجلال الدین حسینی ارموی، ج1، تهران: دانشگاه تهران.
  22. جمعی از نویسندگان، (1380)، دانشنامه امام علی(ع)، زیر نظر علی اکبر رشاد، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اول.
  23. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، (1982م)، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت، دارالکتب اللبنانی.
  24. رضی الدین شریف (1387)، ترجمه جواد فاضل، میراث ‏درخشان امام علی (ع)، تهران: مهتاب.
  25. رضی، سیدمحمد (1375)، سخنان علی (ع) از نهجالبلاغه، ترجمه کمپانی، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات.
  26. شهرستانی، سید هبه الدین (1378)، درپیرامون ‏نهج‏البلاغه، ترجمه میرزاده اهری، تصحیح علی دوانی، قم.
  27. طبرسی، امین‌الاسلام (١٣٧٢ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج9، تهران: ناصرخسرو، چاپ سوم.
  28. طریحی، فخرالدین (1375ش )، مجمع‌البحرین، مرتضوی، ج 5، تهران: چاپ سوم.
  29. طوسى، محمد بن حسن (1414)، الامالى، قم: بی­نا.
  30. طوسى، محمدبن حسن (بی تا)، التبیان فى تفسیرالقرآن، بیروت: چاپ احمد حبیب قصیرعاملى.
  31. قرشی بنایی، سید علی اکبر(1377)، مفردات ‏نهج‏البلاغه، تصحیح محمد حسن بکایی، ج1، تهران: موسسه فرهنگی نشر قبله.
  32. قرطبى، محمدبن احمد (1405/1985)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت.
  33. کلینی، (1414ق) اصول کافى، ج1، بیروت، دارالأضواء،.
  34. مجلسی، محمد باقر (1388ق)، بحارالانوار، ج37، تهران، مکتبه الاسلامیه.
  35. محمدی ری شهری، محمد، (1421ق)، موسوعة الامام علی بن ابی طالب(ع) قم، دارالحدیث.
  36. مطهری، مرتضی ( بی تا)، نبرد حقّ و باطل، تهران، انتشارات صدرا.
  37. مفید، محمدبن محمد (1414)، الامالى، بیروت: ترجمه حسین استادولى و علی‌اکبر غفارى، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات.
  38. مفید، محمد بن محمد (1402)، الاختصاص، بیروت: ترجمه علی‌اکبر غفارى، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات.
  39. مکارم شیرازی، ناصر (1373)، برگزیده تفسیر نمونه، ج‏2، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  40. مکارم شیرازی، ناصر (1375)، پیام ‏امام شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه، ج 1، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
  41. ناظم زاده قمی، سید اصغر (1375)، جلوه های حکمت، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.