بازیابی منابع روایات کلامی امام رضا علیه السلام در کتاب کافی

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانشگاه الزهراء(س)

2 استادیار دانشگاه الزهرا س

3 کارشناس ارشد رشته تفسیر اثری، دانشکده اهل البیت علیهم السلام، دانشگاه اصفهان

چکیده

کتاب کافی تألیف محمدبن یعقوب کلینی، نخستین کتاب از کتب اربعه شیعه است. کلینی روایات کتابش را از کتاب‌ها و اصول شیعیان گرفته و به تدوین آنها پرداخته است. این اصول و کتاب‌ها به مرور زمان به دست فراموشی سپرده شد. یکی از راه‌هایی که می‌توان این منابع را بازسازی کرد، مراجعه به کتاب‌های فهرست نظیر نجاشی است. بخشی از روایات کافی، روایات کلامی معصومان علیهم‌السلام است. در این پژوهه، با استفاده از کتب رجالی به بازیابی منابع کلینی در روایات کلامی امام رضا(ع) پرداخته شده تا اتقان و صحت این روایات کتاب کافی مبرهن گردد. تحلیل اسناد و محتوای روایات کلامی منقول از امام رضا علیه السلام در «کافی» نشان می‌دهد، کلینی در شناسایی منابع و استفاده از منابع دست اول نهایت دق. جریان فکری معتزله، جریان سیاسی عباسی و جریان درون مذهبی واقفیه برخی از این حساسیت‌ها هستند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. ابن اثیر، ابوالحسن علی بن أبی الکرام الشیبانی،(1412ق)، الکامل فی التاریخ، تحقیق: علی شیری، بیروت، دار إحیاء التراث.
  3. ابن بابویه، محمد بن على،(1395ق)، کمال الدِّین و تمام النِّعمه، تحقیق: علی اکبر غفّاری، تهران: نشر اسلامیّه.
  4. -------(1398ق)،‏التوحید(للصدوق)،تحقیق: هاشم حسینى، چاپ اول، قم: جامعه مدرسین‏‏.
  5. -------(1378ق)، عیون الأخبارالرضا(ع)، محقق: مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان.
  6. ابن جوزی، عبدالرحمن، (1412ق)، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  7. ابن داوود حلی، تقی الدین، (1383ش)، رجال ابن داوود، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  8. ابن عبری، غریغوریوس، (1992م)، تاریخ مختصرالدول، چاپ دوم، بیروت، دارالشرق.
  9. واسطی بغدادی، احمدبن حسین، (1364ش)، رجال ابن الغضائری، قم، دارالحدیث.
  10. ابن طباطبا(ابن طقطقی)، محمد بن علی، (1418ق)، الفخری فی آداب السلطانیه و الدول الإسلامیه، چاپ اول، بیروت، دارالقلم العربی.
  11. آغا بزرگ طهرانی، محمدمحسن،(1403ق)، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت: چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی.
  12. امین، سیدمحسن، (1406ق)، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف.
  13. برقی، احمد بن محمدبن خالد، (1342ش)، طبقات برقی، چاپ اول، تهران، نشر دانشگاه تهران.
  14. جزایری، نعمت الله، (1381ش)، قصص الأنبیاء، ترجمه: فاطمه مشایخ، چاپ اول، تهران، نشر فرحان.
  15. حلی، حسن بن علیّ بن داود، (1342ش)، الرجال، تهران، دانشگاه تهران‏.
  16. حمادی، عبدالرضا، حسینی، علیرضا، «بازشناسی منابع کلینی در تدوین کافی»، کاشان: دو فصلنامه علمی-پژوهشی حدیث پژوهی، سال 6، شماره 11، 1393ش، صص181-206.
  17. حلی، حسن بن یوسف، (1411ق)، خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، قم: دارالذخائر.
  18. خویی، سید ابوالقاسم، (1369ش)، معجم الرجال الحدیث، قم: مرکز نشر آثار شیعه.
  19. دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، (1368ش)، اخبارالطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر، قم، دارالرضی.
  20. راوندی، قطب الدین،(1409ق)، الخرائج و الجرائح، تحقیق، مؤسسه الامام المهدی (عج)، قم، نشر مؤسسه الامام المهدی (عج).
  21. راوندی، مرتضی، (1382ش)، تاریخ اجتماعی ایران، چاپ دوم، تهران، نشر نگاه.
  22. شیخ بهایی، محمد بن حسین،(1414ق)، مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیه.
  23. صفار، محمد بن حسن،‏(1404 ق‏)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم‏، تحقیق: محسن بن عباسعلى کوچه باغى، چاپ دوم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏‏.
  24. طوسی، محمد بن الحسن،(1381ش)، الرجال، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  25. ----------------،(1407 ق‏)، تهذیب الأحکام(تحقیق خرسان)، تهران‏: دار الکتب الإسلامیه‏، چاپ چهارم.
  26. ----------------‏، (بی­تا)، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول، تحقیق: عبدالعزیز طباطبائى، قم، مکتبة المحقق الطباطبائی.
  27. قمى، عباس، (1414ق)، سفینة البحار و مدینه الحکم و الآثار، چاپ اول، قم، اسوه.
  28. کلینی، محمد بن یعقوب،( 1407ق)، الکافی، تحقیق: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  29. مامقانی، عبدالله، (1411ق)، مقباس الهدایه فی علم الدرایه، تحقیق: محمدرضا مامقانی، قم، مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.
  30. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، (1409ق)، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، چاپ دوم، قم، دارالهجره.
  31. مفید، محمد بن محمد،(1413ق)، چاپ اول، الفصول المختاره، قم، نشر کنگره شیخ مفید.
  32. مهریزی، مهدی، فروزنده، صدیقه، (1387ش)، حوزه­ها و مکاتب حدیثی، تهران: دار الحدیث.
  33. نجاشی، احمد بن علی، (1429ق)، رجال نجاشی، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار