در رابطه با این مسأله که چه عامل بیرونی باعث تکامل جوامع انسانی می‌شود، جامعه‌شناسان مارکسیسم اقتصاد را عامل تکامل می‌دانند. با تحلیل آیۀ 213 سورۀ مبارکۀ بقره مىتوان، عامل اصلی تکامل جوامع را دریافت و به ترسیم مراحلی برای سیر تاریخی تکامل جوامع بشری و نقد نظریۀ محقّقین اجتماعی غرب پرداخت. بر مبنای این آیۀ شریفه، سیر تاریخى جوامع بشرى از وحدت به اختلاف، بعثت پیامبران (ع) عامل اصلی در تاریخ تکامل بشری و باور توحیدی عنصر ارزندۀ تحقّق یافتن وحدت انسانی در مراحل تاریخ می‌باشد. تفاوت نظریۀ مارکس که عنصر اصلی تحوّل اجتماع را اقتصاد می‌داند با نظریۀ مبتنی بر قرآن و واقعیّت تاریخ، لحاظ نکردن عنصر عقیده، توحید و نقش سازندۀ پیامبران (ع) در مراحل تاریخی تکامل جوامع بشری است. بنابراین سیر حرکت و تکامل تاریخ را می‌توان مطابق با واقع و بر محور ظهور انبیای صاحب کتاب دسته‌بندی نمود، نه صرفاً بر مبنای اقتصاد.
)