تحلیل انتقادی کتاب «الفوائد المجموعه فی الاحادیث الموضوعه» با محوریت احادیث مناقب امام علی (ع)

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسنده

دانشگاه مذاهب اسلامی

چکیده

در «الفوائد المجموعه» شوکانی احادیث موضوع کتب عامه مانند الموضوعات و اللئالی را جمع نموده، هرجاکه نقدی وارد است، از صحت حدیث دفاع نموده و هرجاکه از نظر وی نقدی وارد نیست، احادیث موضوع را معرفی نموده. در اکثر موارد به علت وجود فرد وضاعی در سلسله رجال، حکم به وضع حدیث داده و در مورد متن حدیث اظهار نظر نشده. سؤال مطرح شده این است که نظر وی درباره احادیث مناقب امام علی (ع) تا چه اندازه‌ای از صحت برخوردار است؟ بررسیهای انجام شده نشان میدهد که نویسنده غیر از موارد کمی که از صحت حدیث دفاع نموده، در مواردی بدون ذکر هیچ علتی حدیث را موضوع شمرده و در مواردی دیگر تنها علّت وضع وجود یک فرد شیعی در رجال حدیث است، در صورتی که این احادیث در منابع معتبر روایی و تاریخی فریقین ذکر شده و نه تنها موضوع نیست، بلکه صحت آن نیز اثبات شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • ابن ابی­الحدید (1378ق)، شرح نهج البلاغة، بی­جا، دار إحیاء الکتب­العربیة.
  • ابن ابی شیبه، محمد بن عثمان (1406ق)، کتاب­العرش، کویت، مکتبة المعلا.
  • ابن اثیر، محمد بن محمد بن عبد الکریم (1386ق)، الکامل فی التاریخ، دار صادر - دار بیروت.
  • -     (بی­تا) ، اللباب فی تهذیب الأنساب، بیروت، دار صادر.
  • -       (بی­تا)، اسدالغابه، تهران، انتشارات اسماعیلیان.
  • ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن (1371ق)، الجرح والتعدیل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  • ابن تیمیّه حرانى، تقی­الدین احمد (1409ق)، منهاج السنة النبویه، قاهره، مکتبة ابن تیمیّه.
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (1415ق)، ­الموضوعات، بیروت، دار الکتب علمیّه.
  • ابن حبان، محمد (1414ق)، صحیح ابن حبان، بی­جا، مؤسسة الرسالة.
  • ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (1405ق)، تغلیق التعلیق، بیروت و عمان، المکتب الإسلامی و ‏دار عمار.
  • -                 ( بی­تا)، الدرایة فی تخریج أحادیث الهدایة، بیروت، دار المعرفة.
  • -                (1390ق)، لسان المیزان، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  • -                (بی­تا)، فتح الباری، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر.
  • -             (1408ق)، مقدمه فتح الباری، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  • -             (1404ق)، القول المسدد فی الذب عن المسند للإمام أحمد، بی­جا، عالم الکتب.
  • ابن حنبل شیبانی، احمدبن محمد (1408ق)، العلل، ریاض، دار الخانی.
  • -               (بی­تا)، المسند، بیروت، دار صادر.
  • ابن حیان، عبدالله ( 1402ق )، الامثال فی­الحدیث النبوی، بمبئی هند، ­الدار السلفیة.
  • ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله (1412ق)، الاستیعاب، بیروت، دار الجیل.
  • ابن عساکر، علی بن الحسن (1415ق)، تاریخ مدینة دمشق، بیروت، دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  • ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو (1408ق)، البدایة والنهایة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  •        -                            (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه.
  •       -                             (1396ق)، السیرة النبویة، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر والتوزیع.
  • ابن ماجه، (بی­تا)، سنن ابن ماجه، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  • ابن معین، یحیی (بی­تا)، تاریخ ابن معین، بیروت، دار القلم للطباعة والنشر والتوزیع.
  • استادی، رضا (1374ش)، سخنی درباره الاخبار الدخیله علامه شوشتری، آینه پژوهش، ش33، ص9-19.
  • امینی، عبدالحسین (1397ق)، الغدیر، بیروت، دار الکتاب العربی.
  • بخاری، محمد بن اسماعیل (بی­تا)، التاریخ الکبیر، دیار بکر، المکتبة الإسلامیة.
  • -                    (1401ق)، صحیح بخاری، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  • بیهقی، أحمد بن الحسین(بی­تا)، السنن الکبرى، بیروت، دار الفکر.
  • ترمذی، محمد بن عیسی(1403ق)، سنن الترمذی، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  • تستری، محمدتقی (1422ق)، قاموس الرجال، قم، مؤسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  • جوینی، ابراهیم­بن­محمّد(بی­تا)، فرائد­السمطین­فی­فضائل­المرتضی و­البتول­و­السبطین، بیروت، مؤسسه محمودی.
  • حارثی همدانی، حسین­بن­ عبدالصمد(1401ق)، وصول­الاخیار­الی­اصول­الاخبار، قم، مجمع­الذخائر­الاسلامیه.
  • حاکم نیشابوری، أبی عبد الله(بی­تا)، المستدرک على­الصحیحین، بیروت، دار المعرفة.
  • حسنی مغربی، أحمد­بن محمد(1403ق)، فتح الملک العلی، اصفهان، مکتبة الإمام أمیر­المؤمنین علی­(ع).
  • حسینی مرعشی داماد، میر محمدباقر­(میرداماد) (1405ق)، الرواشح­السماویه فی شرح الاحادیث­الامامیه، قم، مکتبه آیه­الله المرعشی.
  • حلبی، برهان­الدین(1400ق)، انسان­العیون فى­­سیرة­الامین­والمأمون معروف به سیره­حلبیه، بیروت، دار­المعرفة.
  • خطیب بغدادی، احمد بن عبدالمجید (1417ق)، تاریخ بغداد، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  • -                      (1405ق)، الکفایة فی علم الروایة، بیروت، دار الکتاب العربی.
  • خوارزمی، موفق بن احمد بن محمد مکی (1414ق)، مناقب، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
  • ذهبی، محمد بن احمد بن عثمان( بی­تا)، میزان الاعتدال، بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر.
  • زمخشری، محمود بن عمر (1417ق)، الفایق فی غریب الحدیث، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  • سبحانى، جعفر(1418ق)، موسوعة طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق (ع).
  • سمهودی، نورالدین(بی­تا)، وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفى، بی­جا.
  • سید­بن طاووس (رضی­الدین علی­بن موسی) (1399ق)، الطرائف فی معرفة مذهب الطوائف، قم، الخیام.
  • سیوطی، عبدالرحمن(1387ش)، اللئالی­المصنوعه­فی­الاحادیث­الموضوعه، قم، مرکز­اطلاعات­ومدارک اسلامی.
  • -                (بی­تا)، تاریخ الخلفاء، بیروت، مطابع معتوق اخوان.
  • -              (1401ق)، الجامع الصغیر، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  • شامی، یوسف­بن حاتم (1420ق)،­ الدرر­النظیم فی مناقب الائمه­اللهامیم، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
  • شرف­الدین موسوی، عبدالحسین ( 1402ق)، المراجعات، بیروت، نفقة الجمعیة الإسلامیة.
  • شوکانی، محمد بن علی(1414ق)، فتح القدیر، دمشق، بیروت، دار ابن کثیر، دار الکلم الطیب.
  • -               (1248ق)، الفوائد المجموعه فی الاحادیث الموضوعه، بی جا.
  • شهرزوری، عثمان بن عبد الرحمن (1416ق)، مقدمة ابن الصلاح، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  • طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن احمد ( 1405ق)، المعجم الکبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  • طبری، محمد بن جریر(بی­تا)، تاریخ طبری، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  •     -            (1415ق)، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  • طوسی، محمد بن حسن (1420ق)، فهرست، قم، مکتبة المحقق الطباطبایی.
  • عاملی، زین­الدین علی­بن محمد (الشهیدالثانی) (1413ق)، الرعایه فی علم­الدرایه، منشورات مکتبه آیه­الله المرعشی­النجفی، قم.
  • علوى مهر، حسین (1384ش)، آشنایى با تاریخ تفسیر و مفسران، قم، مرکز جهانى علوم اسلامى.
  • عینی، محمود بن احمد (بی­تا)، عمدة القاری، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  • قاسمی­دمشقی، جمال­الدین محمد(بی­تا)، قواعد­التحدیث من فنون مصطلح الحدیث، بیروت، دارالکتب­العلمیه.
  • قسطلانی، احمدبن محمّد بن ابو بکر(بی­تا)، إرشاد السارى، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
  • قرطبی، محمد بن أحمد (1405ق)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  • کشى، محمد بن عمر(1363ش)، رجال الکشی - اختیار معرفة الرجال، قم، مؤسسه آل البیت (ع).
  • گنجی، محمّد بن یوسف(بی­تا)، کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی طالب، نجف، المطبعة الحیدریة.
  • مبارکفوری، عبدالرحمن (1410ق)، تحفة الأحوذی بشرح جامع الترمذی، بیروت، دار­الکتب العلمیه.
  • متقی هندی، ابوالحسن علاءالدین علی (1409ق)، کنز العمال، بیروت، مؤسسة الرسالة.
  • محمدبن محمد بن­نعمان (شیخ مفید) (1414ق)، الإرشاد، دار­المفید للطباعة والنشر والتوزیع، بیروت.
  • مسعودی، عبدالهادی (1389ش)، وضع و نقد حدیث، تهران، انتشارات سمت.
  •        -             (1389ش)، آسیب شناختی حدیث، قم، نشر زائر.
  • موسوی غریفی، محمد جواد (بی­تا)، قواعد الحدیث، بی­جا.
  • نسائی، احمد بن شعیب (1411ق)، السنن الکبرى، بیروت، دار الکتب العلمیة.
  •        -               (1389ق)، خصائص أمیر المؤمنین (ع)، تهران، مکتبة نینوى الحدیثة .
  • هیثمی، نور­الدین علی بن أبی بکر(1408ق)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، بیروت، دار الکتب العلمیه.
  • مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء.
  • نیشابوری، مسلم بن حجاج (بی­تا)، صحیح مسلم، بیروت، دار الفکر.
  • نووی، ابی زکریا یحیى بن شرف (1407ق)، شرح صحیح مسلم، بیروت، دار الکتاب العربی.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار