میراث تفسیری عیاشی در «کتاب التفسیر» و منابع دیگر

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 مدرس حوزه

2 عضو هییت علمی

چکیده

از «عیاشی» محدث نامدار شیعی، کتابی ناقص در موضوع تفسیر اثری به نام «کتاب االتفسیر» به ما رسیده است. کنکاش در منابع روایی و نیز تفسیری روشن می‌کند کتاب یادشده تمام میراث حدیثی ـ تفسیری موجود او نیست و پاره‌ای از آن از طریق آثار شیخ صدوق، شواهدالتنزیل حاکم حسکانی و مجمع‌البیان مرحوم طبرسی حفظ شده و به دست ما رسیده است. در نوشتۀ پیش رو، پس از معرفی کوتاه آثار یادشده و نویسندگان آنها، آمار و ارقام مربوط به روایات تفسیری عیاشی در آن منابع که از طریق مقایسۀ بین آنها و کتاب التفسیر به دست آمده بیان شده است. در نهایت آشکار شد با اینکه بخشی از روایات کتاب التفسیر در آثار یادشده نقل شده است؛ اما شیخ صدوق 17 روایت، حاکم حسکانی 15 روایت و مرحوم طبرسی 56 روایت از عیاشی نقل کرده‌اند که در تفسیر کنونی او موجود نیست. شناسایی و شناساندن این تعداد از میراث حدیثی ـ تفسیری عیاشی از اهداف این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها