رهیافتی بر روش فهم حدیث استاد قرشی برپایه قاموس قرآن، تفسیر احسن الحدیث و مفردات نهج البلاغه

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانشگاه اراک

2 دانشیار دانشگاه اراک

چکیده

پس از قرآن، مهم‌ترین منبع اساسی مسلمانان در تبیین معارف دین، حدیث و روایات است. تاریخ حدیث بیانگر فراز و نشیبی در فهم آن از سوی عالمان حدیثی است. فهم صحیح و روشمند حدیث دغدغه بسیاری از آنان می باشد. در سال های اخیر بررسی و شناخت روش‌های فهم حدیثی عالمان مورد توجه برخی از نویسندگان قرار گرفته است. این نوشتار درصدد بررسی روش فهم حدیث در آثار سید علی اکبر قرشی می-باشد. با کوششی که نگارندگان در این نوشتار انجام دادند معلوم گردید که استاد علی اکبر قرشی در فهم حدیث روشمند بوده و ابتدا به معنای ظاهری پرداخته و سپس برای فهم مقصود اصلی گوینده به قرائن توجه کرده‌اند چرا که همیشه معنای ظاهری با مقصود اصلی مطابقت ندارد، قرائنی از قبیل سیاق، خانواده احادیث، تخصیص، تقیید، آیات قرآن، باورهای کلامی، دانش‌های بشری، دلایل عقلی و ... از جمله قرائن مورد توجه ایشان در فهم مقصود گوینده بوده است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.

    1. نهج البلاغه (للصبحی صالح).
    2. ابن بابویه قمی(شیخ صدوق)، محمد بن علی بن حسین. (1361). معانی الاخبار، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
    3. ــــــــــ ، (1362). الخصال، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: منشورات جامعه مدرسین.
    4. ــــــــــ ، (بی‏تا). من لایحضر الفقیه، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ دوم.
    5. ابن حنبل، احمد بن محمد. (بی‏تا). المسند، بیروت: دارالصادر.
    6. ایزدی مبارکه، کامران. (1376). شروط و آداب تفسیر و مفسر، تهران: امیرکبیر.
    7. بابایی، علی اکبر، غلام علی عزیزی کیا و مجتبی روحانی راد. (1379). روش شناسی تفسیر قرآن، تهران: سمت.
    8. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه. (1415ق). تفسیر نورالثقلین، قم: اسماعیلیان.
    9. عمید زنجانی، عباسعلی. (1379). مبانی و روش‏های تفسیر قرآن، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    10. فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی. (1415ق). تفسیر الصافی، تهران: مکتبه الصدر.
    11. قرشی بنابی، علی اکبر. (1391). تفسیر احسن الحدیث، قم: دفتر نشرنوید اسلام.
    12. ــــــــــ ، (1354). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    13. ــــــــــ ، (1377). مفردات نهج البلاغه، تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله.
    14. مسعودی، عبد الهادی. (1384). روش فهم حدیث، تهران: انتشارات سمت.
    15. نیل ساز، نصرت و محمد کاظم رحمان ستایش و محمد مجید شیخ بهایی. (1389). مخاطب شناسی و نقش آن در فهم روایات اهل بیت، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.