رویکردی نو در اتقان سندی روایات «تفسیر و تأویل به رأی» قرآن کریم

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 گروه تفسیر و علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی آمل ، ایران

2 عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم دانشکده علوم قرانی قم

چکیده

مذمت عقلی، حرمت فقهی و دوزخ کلامی ‌«تفسیر و تأویل به رأی قرآن» که نتیجه‌ای جز سقوط ماهیت وحیانی، خطاناپذیر و جاودانه قرآن و نفوذ غیر روشمند اندیشه‌های بشری در استخراج آموزه‌های قرآنی ندارد، مورد پذیرش همه‌ فرق اسلامی‌است. ضرورت بررسی سندی-رجالی روایات فریقین در تشخیص ماهیت تفسیر و تأویل به رأی و حدود مفهومی‌آن بر قرآن‌پژوهان پوشیده نیست. پرسش اساسی مقاله حاضر که با روش نقلی، تحلیلی و توصیفی پژوهش شده است، واکاوی سندی جدیدی در «روایات تفسیر و تأویل به رأی شیعه» و در راستای استحکام سندی-رجالی روایات این باب است. نتیجه پژوهش حاضر اولا دستیابی به هفت دسته روایات که به طور غیر مستقیم مؤید مفاد روایات قوم است؛ ثانیا استخراج سندی-رجالی سی و پنج روایت که به طور مستقیم به مسأله «تفسیر و تاویل به رای قرآن» پرداخته و دستیابی به یازده روایت «مسند» و شش روایت «صحیح» و در نهایت شش روایت «صحیح و مسند» است. ضعف سندی روایات این باب به دلیل: سازگاری با مفاد آیات قرآن، کثرت نقل در منابع فریقین، کثرت راویان و پذیرش از سوی عالمان فریقین، جبران و مآلا از تواتر معنوی و اجمالی بهره‌مند اند.

کلیدواژه‌ها