عوامل تامین صلابت مومن، تحلیل فقه الحدیثی حدیث « اَلمُومِنُ اَصلَبُ مِنَ الجَبَل»

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانشگاه قرآن و حدیث

2 دانشگاه قران و حدیث

3 مدیرگروه مذاهب اسلامی

چکیده

از آسیب‌ها و چالش‌های مهمی که از بدو اسلام مطرح بوده ضعف در دینداری و دین‌گریزی است. امروزه این مسئله جدی‌تر شده است و با مدرن شدن جامعه خطراتی که دین را تهدید می‌کند هم مدرن شده‌اند و انسان‌های امروزی بیشتر در معرض از دست دادن دین خود هستند. پژوهش حاضر در صدد یافتن پاسخ به این مسئله است که چگونه دین و ایمان خود را در شرایط کنونی حفظ کنیم؟ کدام ویژگی را باید در خود بوجود آوریم و یا تقویت کنیم که دین مان مورد تهدید واقع نشود؟ در آموزه های حدیثی ما روایاتی مربوط به ویژگی های مؤمن و صفاتش وجود دارد. یکی از این صفات که از جمله عوامل حفظ دین نیز معرفی شده، صلابت است. این مقاله با شیوه ای توصیفی- تحلیلی به بررسی و تفسیر حدیث زیبای «اَلمُومِنُ اَصلَبُ مِنَ الجَبَل، اَلجَبَلُ یُستَقَلُّ مِنهُ وَ المُومِنُ لا یُستَقَلُّ مِن دینه شَیءٌ» می‌پردازد. با تحلیلی فقه الحدیثی پیرامون این حدیث مشخص شد صلابت است که نقشی تعیین کننده در حفظ دین دارد.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم

    1. ‏ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله. (1404ق). شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید، قم: مکتبه آیة الله المرعشی النجفی‏.
    2. ابن اثیر، مبارک بن محمد. (1404ق). جامع الاصول من احادیث الرسول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    3. ــــــــــ ، (1367ش). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏‏.
    4. ابن بابویه، محمد بن على. (1385ش). علل الشرایع، قم: کتاب فروشى داورى‏‏.
    5. ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏. (1404ق). تحف العقول، قم: جامعه مدرسین‏.
    6. ابن‏عاشور، محمدطاهر. (1420ق). تفسیر التحریر و التنویر، المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی‏. ‏
    7. ابن فارس، أحمد بن فارس‏. (1404ق). معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    8. ابن منظور، محمد بن مکرم‏. (1414ق). لسان العرب، بیروت:دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع -دار صادر.
    9. ازهرى، محمد بن احمد. (1421ق‏). تهذیب اللغه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    10. برقى، احمد بن محمد بن خالد. (1371). المحاسن‏، تهران:دار الکتب الإسلامیه. قم:.‏
    11. بستانى، فواد افرام‏. (1375ش). فرهنگ ابجدی، تهران: اسلامی‏.
    12. پسندیده، عباس. (بهار و تابستان 1396). «روش فهم روانشناختی متون دینی»، پژوهش‏نامه روان شناسی اسلامی، ش6.
    13. پیشگر، زری. (پاییز 1387). «مفهوم شناسی دین»، فصلنامه خط اول، ش6.
    14. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد. (1366). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم‏، قم:دفتر تبلیغات‏.
    15. توحیدلو، اکبر. (زمستان 1394). «وثاقت برقی با تأکید بر مشایخ او در محاسن»، علوم حدیث، ش78.
    16. ‏جعفر بن محمد، امام ششم۷. (1360ش). مصباح الشریعه، مترجم: حسن‏ مصطفوى،‏ تهران‏: انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران‏.
    17. حجت، هادی. (1388ش). جوامع حدیثی شیعه، تهران: سمت.
    18. دیلمى، حسن بن محمد. (1408ق). أعلام الدین فی صفات المؤمنین‏، قم:مؤسسة آل البیت:‏.
    19. ‏راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق‏). مفردات ألفاظ القرآن، بیروت -دمشق: دار القلم -الدار الشامیه.
    20. شریف الرضی، محمد بن حسین‏. (1414ق). نهج البلاغه، تحقیق: صبحی صالح، قم‏: هجرت‏.
    21. طباطبایى، محمدحسین‏. (1374). المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه‏.
    22. طباطبایی، محمدکاظم. (1393). منطق فهم حدیث، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    23. طریحی، فخر الدین بن محمد. (1375). مجمع البحرین‏، تهران: مرتضوى‏.
    24. طوسى، محمد بن الحسن. (1414ق). الامالی، قم: دار الثقافه.
    25. عاملى، محمد بن حسن‏. (1409ق). وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت:‏.
    26. ‏عیاشى، محمد بن مسعود‏. (1380). تفسیر العیّاشی، تهران: المطبعه العلمیه.
    27. فراهیدى، خلیل بن أحمد. (1409ق). کتاب العین، قم: نشر هجرت‏.
    28. فیض الاسلام اصفهانى، على نقى‏. (1379). ترجمه و شرح نهج البلاغه، تهران: مؤسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الإسلام‏.
    29. قربانعلی پور، مسعود، احمد مرندی و حیدر علی زارعی. (1389). «تعیین رابطه بین دینداری با سخت‏رویی روان‏شناختی»، مطالعات اسلام و روان‏شناسی، ش6.
    30. کلینى، محمد بن یعقوب‏. (1407ق). الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
    31. لیثى واسطى، على بن محمد. (1376). عیون الحکم و المواعظ، قم: دار الحدیث‏. ‏
    32. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى. (1403ق). بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
    33. مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى‏. (1406ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم: ‏مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
    34. ‏مرتضى زبیدى، محمد بن محمد. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر‏.
    35. مدیرشانه‏چی، کاظم. (1385). درایة الحدیث، قم: دفتر انتشارات اسلامی،.
    36. مسعودی، عبدالهادی. (۱۳۸۹). درسنامه فهم حدیث، قم: انتشارات زائر.
    37. مسعودی، عبدالهادی. (بهار و تابستان 1392). «اعتبارسنجی منابع تفسیر روایی شیعی»، تفسیر اهل بیت:، ش1.
    38. مصطفوى، حسن‏. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏.
    39. معارف، مجید. (1383). «روش‏های ابن ابی الحدید در اثبات اصالت نهج البلاغه»، مقالات و بررسی‏ها، ش 76.
    40. مفید، محمد بن محمد. (1413ق). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، مصحح: مؤسسة آل البیت:.‏ قم: ‏ کنگره شیخ مفید.
    41. نجاشی، احمد بن علی. (1416ق). رجال النجاشی، قم: مؤسسه النشرالاسلامی.