جستاری بر اعتبارسنجی حدیث از منظر آیت اللّه محمدجواد فاضل لنکرانی(حفظه اللّه)

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث

2 استاد سطح عالی حوزه علمیّه مشهد

چکیده

پژوهش پیش‌رو، دیدگاه‌ها و ضوابط اعتبارسنجی اسناد روایات از منظر آیت اللّه محمدجواد فاضل لنکرانی را به اختصار بیان می‌کند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از معیار‌های اعتبارسنجی حدیث از منظر ایشان می‌توان به نه مورد اشاره کرد: «ضرورت علم رجال»، «لزوم بررسی سندی و نسخه‌ای کتب اربعه»، «عرضه روایت به قرآن کریم»، «وثاقت صدوری بودن»، «جبران ضعف سند با عمل مشهور»، «حجّیّت ظنّ در موضوعات»، «حجّیّت توثیقات متأخّرین»، «قبول شیخوخیّت اجازه و روایت اجلّاء در توثیقات عامّه» و «عدم قبول جلالت شأن راوی به عنوان توثیق عام». با توجّه به نتایج به دست آمده از این پژوهش می‌توان اذعان داشت که معظّم له ضمن تأکید بر ضرورت علم رجال و توجّه به سند و راوی حدیث، به متن روایت و عملکرد قدما نیز در اعتبارسنجی روایات، اهتمام ویژه‌ای دارند. شایان ذکر است که دیدگاه‌های ایشان در زمینه مورد بحث از بررسی دروس خارج ایشان به دست آمده و به اختصار بیان شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن قولویه، جعفر بن محمد (1375ش). کامل الزّیارات. تهران: نشر صدوق، چاپ اول.
  2. ابن شعبه حرّانی، حسن بن علی (1404ق). تحف العقول. قم، مؤسّسة النّشر الإسلامی، چاپ اول.
  3. انصاری، شیخ مرتضی، (1425 ق). رسائل. قم: مجمع الفکر الإسلامی، چاپ اول.
  4. بروجردی، حسین (1420ق). نهایة التقریر فی مباحث الصّلاة. قم: مرکز فقه ‌‌ائمّه اطهار:، چاپ سوم.
  5. جزایری، سیدمحمدجعفر(1416ق). هدی الطالب فی شرح المکاسب. قم: انتشارات دارالکتاب، چاپ اول.
  6. جمعی از نویسندگان (1389ش). فرهنگ نامه اصول فقه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى، چاپ اول.
  7. حرّ عاملی، محمدبن حسن (1370). تفصیل وسائل الشّیعة الی تحصیل مسائل الشّریعة. قم: مؤسّسه آل البیت:، چاپ اول.
  8. خویی، سیّد ابوالقاسم (بی‌تا). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال. بی‌جا، چاپ اول.
  9. خمینی، روح‌اللّه (1427ق). کتاب الطهاره. تهران: مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، چاپ اول.
  10. خمینی، سیّد مصطفی (1386ش). تحریرات فی الأصول‌. قم: مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ;، چاپ اول.
  11. رحمان ستایش، محمد کاظم (1387ش). توثیقات عام و خاص. قم: دانشکده علوم حدیث، چاپ اول.
  12. سبحانی، جعفر (1410ق). کلّیات فی علم الرّجال. قم: منشورات الحوزة العلمیّة، چاپ اول.
  13. ــــــــــــــــــــــ (1384ش). اصول الحدیث و احکامه فی علم الدّرایة. قم: مؤسّسة النّشر الإسلامی، چاپ اول.
  14. شیخ بهائی، محمد بن حسین (1387ش). مشرق الشّمسین و اکسیر السّعادتین. مشهد: چاپ آستان قدس رضوی، چاپ اول.
  15. طبرسی، احمد بن علی (1403ق). الإحتجاج على أهل اللّجاج( للطبرسی). مشهد: نشر مرتضی، چاپ اول.
  16. طوسی، محمد بن حسن (1376ش). تهذیب الاحکام. تهران: دارالکتب الاسلامیّة، چاپ اول.
  17. ــــــــــــــــــــــ (1430ق). رجال طوسی. قم: دف‍ت‍ر ان‍ت‍ش‍ارات‌ اس‍لام‍ی‌، چاپ اول.
  18. ــــــــــــــــــــــ (1417ق)، الفهرست. قم: مؤسّسه نشر الفقاهه، چاپ اول.
  19. صرامی، سیف اللّه (1391ش). مبانی حجیّت آرای رجالی. قم: دارالحدیث، چاپ چهارم.
  20. صدوق، محمد بن علی (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
  21. ــــــــــــ (1404ق). عیون اخبار الرضا. بیروت: مؤسّسة الأعلمی ‌للمطبوعات، الطبعة الأولی.
  22. عراقی، ضیاء الدّین؛ بروجردى، محمد تقی (1363ه). نهایة الأفکار. قم: انتشارات اسلا‌می‌ وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیّه قم، چاپ اول.
  23. علی‌نژاد جویباری، ابوطالب (۱۳۸۷ش). «اهمّیّت و جایگاه دانش رجال نزد شیعه». شیعه‌شناسی، ش22، ص153-176.
  24. غلامعلی، مهدی (1395ش). دانش حدیث: پژوهه‌ای کاربردی در شناخت دانش‌های حدیثی به قلم مدرسان دانشگاه قرآن و حدیث. قم: نشر جمال، چاپ اول.
  25. فاضل لنکرانی، محمدجواد (1396ش). مکاسب محرمه (1). قم، مرکز فقهی اعتماد، چاپ اول.
  26. ـــــــــــــــــــــ (1402ق). صلاة المسافر. قم، مرکز فقهی ‌‌ائمّه اطهار:، چاپ اول.
  27. کجوری شیرازی، مهدی (1389ش). الفوائد الرّجالیّة. تهران: دارالکتب الإسلامیّة، چاپ اول.
  28. کشی، محمد بن عمر بن عبدالعزیز (1490ق). رجال‌ کشی. مشهد: مؤسّسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول.
  29. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق).کافی. تهران: دارالکتب الإسلامیّة، چاپ چهارم.
  30. کنی، ملا علی (1387). توضیح المقال فی علم الرّجال. قم: مؤسّسه فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول.
  31. مامقانی، عبداللّه (1411ق). مقباس الهدایة. بیروت: مؤسّسه آل البیت، الطبعة الأولی.
  32. مدیر شانه‌چی، کاظم (1377ش). تاریخ حدیث. تهران: سمت، چاپ اول.
  33. ــــــــــــــــــــ (1381ش). علم الحدیث. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول.
  34. مجلسی، محمد تقی (1406ق). روضه المتّقین. قم: کوشانپور، چاپ دوم.
  35. مفید، محمد بن محمد (1413ق). مختصر التّذکرة باصول الفقه. قم: کنگره شیخ مفید، چاپ اول.
  36. مسجدی، حیدر(۱۳۹۹ش). «اعتبارسنجی روایات کافی؛ دیدگاه‌ها و معیار‌ها». حدیث حوزه، شماره اول، ص 28-46.
  37. نجاشی، احمد بن علی، (1416ق). رجال نجاشی. قم: مؤسّسة النّشر الإسلامی، چاپ اول.
  38. نصیری، علی (1383). حدیث‌شناسی (2). قم: مرکز نشر‌‌ هاجر، چاپ اول.
  39. http://fazellankarani.com
  40. https://www.eshia.ir/feqh/report/asatid/Fazel.
  41. https://www.eshia.ir/Feqh/Archive/shobeiry_mohammad.