گزارش و بررسی شکلی اسناد روایاتِ شیعی پیرامون استمناء

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانش‌آموخته سطح دو حوزه علمیه قم؛ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیث

2 دانشجوی دکتری دانشگاه قرآن و حدیث؛ دانش‌آموخته سطح سه حوزه علمیه قم

چکیده

مسأله «استمناء» در ابواب مختلف فقهی، بررسی شده است. غالب فقهای شیعه، استمناء را به هر نحوى حرام، بلکه از گناهان کبیره دانسته‌اند و برای عامل آن، تعزیر برشمرده‌اند. با توجّه به مبتلی‌به بودن آن در جامعه، به ویژه جوانان، همچنین نیاز به پژوهش‌های حدیثی و فقهی بیشتر و جدید دراین‌باره، ضروری است اسناد روایات مرتبط با این موضوع از جهات گوناگون، بازپژوهی شوند. در این میان به نظر می‌رسد که پیش از جرح و تعدیل رجالی راویان احادیث مرتبط و نیز پژوهش و بررسی شکلیِ اسناد روایاتِ شیعی، لازم است مشخص شود که «اسناد روایات درباره خودارضایی چه تعداد و از لحاظ شکلی (ساختار اِسناد و طبقات راویان) دارای چه وضعیّتی هستند؟». با بررسی‌های به عمل آمده سیزده روایت پیرامون استمناء یافت شد که احتمالاً تمامی آنها از دو کتاب احمد بن محمد بن خالد برقی و محمد بن احمد اشعری قمی نقل و در طبقات بعدی نشر یافته‌اند. البته اسناد روایات استمناء و منابع آنها، از لحاظ وضعیّت شکلی، مشکلات و ابهاماتی نیز دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. ابن‌ابی‌جمهور، محمد (1403ق). عَوالی اللّئالی العَزیزیّة. قم: سیّد الشّهداء7.
  2. أبوالوفاء البغدادی، علی بن عقیل (1420ق). الوَاضِح فی أصُولِ الفِقه. المحقّق: عَبداللّه التّرکی، بیروت: مؤسّسة الرّسالة.
  3. احسان‌پور، سیّد رضا (1400ش). «استمتاع از ربات‌های جنسی از منظر فقه جزای اسلام». فقه جزای تطبیقی، زمستان، شماره4، ص2 ـ 7.
  4. احسان‌پور، سیّد رضا و هادی عظیمی‌گرکانی (1398ش). «تلقیح مصنوعی از منظر فقهای اهل سنّت». پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، سال پانزدهم، شماره 3، ص 33 ـ 46.
  5. استادی، کاظم (1402ش). «بررسی و ارزیابی امکان خودارضائی در مواقع ضرورت». مخطوط، قم: کتابخانه رضا استادی.
  6. اشعری قمی، أحمد بن محمد (1408ق). النّوادر. قم: مدرسة الإمام المهدی7.
  7. بحرانی، سیّد هاشم (1415ق). البرهان فی تفسیر القرآن. تهران: بعثت.
  8. برقی، احمد بن محمد (۱۳۷۱ق). المحاسن. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
  9. بی‌نام (1347ش). «الاستمناء حرام»، اجوبة المسائل الدّینیّة (ج12)، شعبان، الجزء 8، ص 244 ـ 246.
  10. حرّ عاملی، محمد بن حسن (١٤١٦ق). وسائل الشّیعة. قم: آل‌البیت:.
  11. ____________ (1418ق). الفصول المهمّة فی اصول الأئمّة :. قم: مؤسّسه معارف اسلامی امام رضا7.
  12. حلّی، حسن بن یوسف (بی‌تا). تذکرة الفقهاء. طبع قدیم، تهران: المکتبة المرتضویّة.
  13. حویزی، عبدعلی بن جمعه (1415ق). تفسیر نور الثّقلین. قم: اسماعیلیان.
  14. سادات‌ طبایی، مهشید (1392ش). «جواز یا حرمت ارائه خدمات کمک باروری». فقه و حقوق خانواده، پیاپی 58، بهار، ص53.
  15. سبحانی، جعفر (1390ش). «درس خارج فقه کتاب الحدود و التعزیرات (حکم فقهی استمناء». سایت مدرسه فقاهت: ۲۳/۰۶/۱۳۹۰.
  16. شبیری زنجانی، سیّد موسی (1387ش). «درس خارج فقه مبطلات صوم (استمناء)». سایت مدرسه فقاهت: ۱۴/۰۲/۳۸۷.
  17. شلمغانی، (منسوب به) محمد بن علی (1406ق)، فقه الرّضا 7. قم: مؤسّسة آل‌البیت:.
  18. شهیدی، محمدتقی (1396ش). «درس خارج فقه با موضوع استمنا». سایت مدرسه فقاهت: ۲۳/۱۲/۱۳۹۶.
  19. صدوق، محمدبن علی (1364ش). ثواب الأعمال. قم: الشّریف الرّضی.
  20. ____________ (1389ق). خصال. تهران: مکتبة الصدوق.
  21. ____________ (بی‌تا)، علل الشّرائع. قم: مکتبة الدّاوری.
  22. ____________ (1395ق).کمال الدّین و تمام النّعمة. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
  23. ____________ (۱۴۰۴ق). من لا یحضره الفقیه. قم: النّشر الإسلامیّ.
  24. ____________ (۱۴۱۶ق). الخصال. قم: النّشر الإسلامیّ.
  25. ____________ (بی‌تا). عیون اخبار الرّضا 7. تصحیح: لاجوردی، تهران: جهان.
  26. طوسی، محمدبن حسن (۱۳۶۳ش). الإستبصار فیما اختلف من الأخبار. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
  27. ____________ (1365ش). تهذیب الأحکام. تصحیح: حسن خرسان، تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
  28. ____________ (1415ق). رجال طوسی، به کوشش: الإصفهانی، قم: جامعه مدرّسین.
  29. ____________ (1417ق). الفهرست. تحقیق: جواد القیّومی، قم: بی‌نا.
  30. علم‌الهدی، علی بن حسین (1415ق). الإنتصار فی انفرادات الإمامیّه. قم: انتشارات اسلامی.
  31. عیّاشی، محمد بن مسعود (1380ش). تفسیر العیّاشی، تهران: مکتبة العلمیّة الإسلامیّة.
  32. الفتّال النیشابوری، ابوعلی (1375ش)، روضة الواعظین و بصیرة المتّعظین. قم: رضی.
  33. فیض ‌کاشانی، محمد بن مرتضی (1406ق). الوافی. اصفهان: مکتبة أمیرالمؤمنین علی7.
  34. ____________ (1402ق). تفسیر صافی. بیروت: الأعلمی للمطبوعات.
  35. قمی‌مشهدی، محمد بن محمدرضا (۱۳۶۸ش). کنزالدّقائق. تهران: وزارت ارشاد.
  36. کلینی، محمّد بن یعقوب (1365ش). اصول کافی. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
  37. گروهی از نویسندگان (1423ق). الموسوعة الفقهیّة. قم: دائرة المعارف الفقه الإسلامیّ.
  38. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالأنوار. بیروت: الوفاء.
  39. محمدی ری‌شهری، محمد (1398ش). «درس خارج فقه با کتاب الحج (حکم استمناء برای اخذ اسپرم)». سایت مدرسه فقاهت: ۱۹/۰۹/۱۳۹۸.
  40. محمدی قایینی، محمد (1401ش). «درس خارج فقه با موضوع استمنا». سایت مدرسه فقاهت، 1401/02/28.
  41. محمودیان، نازلی و دیگران (1396ش). «مشروعیّت حفظ باروری با استفاده از روش انجماد گامت». فقه پزشکی، پاییز شماره32 و 33، ص24 ـ 39.
  42. مرتاضی، احمد (1401ش).«تعیین حدود شرعی کاربری بانک‌های اسپرم بر مبنای ‌اندیشه‌های فقهی امام خمینی u». پژوهشنامه متین، تابستان شماره 95، ص 133 - 164.
  43. مرتضوی، سیّد حسن (1392ش). «درس خارج فقه با کتاب الحجّ (حرمت استمناء)». سایت مدرسه فقاهت: ۱۱/۰۳/۱۳۹۲.
  44. المقداد، محمد توفیق (1378ش). «فقه القائد: حرمة الإستمناء العادة السّریّة». بقیةاللّه، تموز العدد 106، ص82- 87.
  45. مکارم‌شیرازی، ناصر (1391ش). پنج نکتۀ مهم دربارۀ خودارضایی. تحقیق: ابوالقاسم علیان‌نژادی، قم: نجفی.
  46. ____________ (1390ش). «درس خارج فقه با موضوع استمنا». سایت مدرسه فقاهت: ۲۳/۰۶/۱۳۹۰.
  47. نجّاشی، أحمد بن علی (بی‌تا). رجال النّجاشی، المحقّق: الشّبیری الزّنجانی. قم: النّشر الإسلامیّ.
  48. نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. تصحیح: عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت: داراحیاء العربیّ.
  49. نوری، حسین (1382ق)‌. مستدرک‌ الوسائل‌. قم: اسماعیلیان‌.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار