ویژگی‌ها و مصداق روح‌القدس در قرآن و حدیث

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در قرآن کریم و روایات اهل‌بیت: از حقیقتی به نام «روح‌القدس» سخن رفته است. مفسّران و شارحان حدیث، هرکدام بر اساس استدلال‌های مختلف، دیدگاه‌های متعددی پیرامون ویژگی‌ها و مصادیق آن بیان داشته‌اند. مقالۀ حاضر با هدف بررسی این دیدگاه­ها و نمایاندن دیدگاه جامع پیرامون مصداق روح‌القدس در آیات و روایات و آثار بهره­مندی از آن به نگارش درآمده و به این نتیجه دست یافته است که روح‌القدس در آیات و روایات بر دو مصداق: جبرئیل امین7 و روح قدسی انبیا و معصومان: اطلاق شده است که در صورت مصداق اول، فرشته اعظم خدای متعال و نازل‌کنندۀ قرآن بر پیامبر اکرم 9است و در صورت دوم، مرتبه‌ای از مراتب روح انسانی است که مبدأ علم، عصمت و انجام معجزات در انبیا و معصومان7 است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن­کریم
  2. ابن بابویه، محمّدبن علی، 1376 ش، امالی، چاپ ششم، تهران: کتابچی.
  3. ابن بابویه، .......................، 1378ش، عیون أخبارالرضا(علیه­السلام)، تحقیق لاجوردی، مهدی، چاپ اوّل، تهران: نشرجهان.
  4. ابن سیده،علی بن اسماعیل،بی‌تا، المحکم والمحیط الأعظم، تحقیق عبدالحمیدهنداوی، چاپ اوّل، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  5. ابن عاشور، محمّدبن طاهر، بی‌تا، التحریر والتنویر، بی جا.
  6. ابن فارس، احمد بن فارس، بی‌تا، معجم مقاییس اللغه، تحقیق محمّد عبدالسّلام هارون، چاپ اول، قم: مکتب الأعلام الإسلامی
  7. ازهری، محمّدبن احمد، بی‌تا، تهذیب اللغه، چاپ اوّل، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  8. استرآبادی، علی، 1409 ق، تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، تحقیق استادولی، حسین، چاپ اوّل، قم: مؤسسه النشرالإسلامی
  9. اندلسی، ابوحیّان محمّدبن یوسف،1420 ق، البحرالمحیط فی التفسیر، تحقیق محمّد جمیل صدقی، هشتم، بیروت: دارالفکر.
  10. آلوسی، محمود، 1415 ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق عبدالباری، چاپ اوّل، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  11. جوادی آملی، عبدالله، 1378ش، تسنیم، چاپ پنجم، قم: مرکز نشر اسراء.
  12. جوهری، اسماعیل بن حماد، بی‌تا، الصحاح (تاج اللغه وصحاح العربیه)، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، چاپ اوّل، بیروت: دارالعلم الملایین.
  13. راغب اصفهانی، حسین بن محمّد، بی تا، مفردات ألفاظ القرآن، چاپ اوّل: بیروت: دارالقلم.
  14. رشیدرضا، محمّد رشید بن علی الرضا، 1190 م، تفسیر المنار، بی جا: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
  15. زبیدی، مرتضی (محمّد بن محمّد)، بی تا، تاج العروس، تحقیق علی شیری، چاپ اوّل، بیروت: دارالفکر.
  16. زمخشری، محمود، 1407 ق، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، چاپ سوّم، بیروت: دارالکتاب العربی.
  17. سبحانی، جعفر،1420 ق، السیره المحمدیه، قم: مؤسسه امام صادق علیه السّلام.
  18. صادقی تهرانی، محمّد، 1365 ش، الفرقان فی تفسیرالقرآن، چاپ دوّم، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
  19. صفّار، محمّدبن حسن، 1404 ق،بصائرالدرجات فی فضائل آل محمّد (ص)، تحقیق محسن کوچه‌باغی، چاپ دوّم، قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
  20. طباطبایی، محمّدحسین، 1417 ق‏، المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم.
  21. ............................................،1999 م، الرسائل التوحیدیه، (رساله الوسائط)، چاپ اوّل، بیروت: النعمان.
  22. طبرسی، فضل بن حسن، 1372 ش، مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ سوّم، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  23. طبری، ابوجعفر محمّد بن جریر، 1412 ق، جامع البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ اوّل، بیروت، دارالمعرفه.
  24. طوسى، محمد بن حسن‏، بی تا، التبیان فى تفسیر القرآن‏، تحقیق  احمد قصیرعاملى‏ و مقدمه شیخ آغابزرگ تهرانى، بیروت : دار احیاء التراث العربى.
  25. عبدالباقی، محمّد فواد ،(1374ش) ، معجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم ، تهران : نشرپرتو.
  26. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، 1415 ق، تفسیر نورالثقلین، تحقیق هاشم رسولی محلّاتی، چاپ چهارم، قم: انتشارات اسماعیلیان.
  27. فخررازی، ابوعبدالله محمّدبن عمر، 1420 ق، مفاتیح الغیب، چاپ سوّم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  28. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، بی‌تا، العین، چاپ دوّم، قم: نشر هجرت.
  29. فضل الله، محمّدحسین، 1419 ق، تفسیرمن وحی القرآن، چاپ دوّم، بیروت: دارالطباعه والنّشر.
  30. فیروزآبادی، محمّدبن یعقوب، بی‌تا، القاموس المحیط، چاپ اوّل، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  31. قرطبی، محمّدبن احمد،1374 ش، الجامع الأحکام القرآن، چاپ اوّل تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  32. قمی مشهدی، محمّدبن محمّدرضا، 1368 ش، تفسیر کنزالدقائق وبحرالغرائب، چاپ اوّل، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی .
  33. کلینی، محمّد بن یعقوب، 1407 ق، الکافی، تحقیق و تصحیح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمّد، چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  34. مجلسی، محمّد باقربن محمّدتقی، 1404 ق، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول(ص)، چاپ دوّم، تهران، دارالکتب الإسلامیه.
  35. مصطفوی، حسن، بی تا، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چاپ سوّم، بیروت: دارالکتب العلمیه، مرکز نشر آثار علّامه مصطفوی.
  36. نیشابوری، مسلم بن حجاج، بی تا الجامع الصحیح (صحیح مسلم)، بیروت: دارالفکر

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار