رجولیت در مرجعیت بر اساس قرآن و روایات

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسندگان

1 دانشگاه قرآن و حدیث شهر ری

2 دانشگاه قرآن و حدیث

چکیده

در خصوص مرجعیت یکی از شرایطی که برای تصدی مقام افتاء و مرجعیت در نظر گرفته شده است شرط رجولیت است از آن جایی که در احکام فقهی زن و مرد تفاوت هایی وجود دارد این امرباعث شده است که درباره این شرط نظرات متفاوتی مطرح بشود از این رو عده ای رجولیت را برای تصدی این مقام شرط می دانند و عده ای دیگر رجولیت را شرط نمی دانند به عنوان نمونه موافقین وجود شرط رجولیت به آیه 34 سوره نساء خداوند مردان را قیم زنان قرار داده که لازمه‌ی این قیمومت تبعیت زن از مرد می‌باشد از این رو می توان گفت آیه مذکور به زندگی مشترک زن و شوهر و حقوق هر یک از آن دو نسبت بر دیگری مربوط است اشاره دارد و روایاتی نظیر صحیحه ابی خدیجه که دلالت بر پرهیز از امر داوری نزد حکام جور دارد که در این خصوص به مردی از میان خودشان رجوع کننداز این رو می توان گفت تمسک به مفهوم رجل در این روایت در نزد اصولیین حجیت ندارد استناد کردند که این آیات و روایات به عنوان ادله مطرح شده از سوی آنان نا تمام است .روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانه ای بوده است.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن منظور، (1414 ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  2. جناتی، محمدابراهیم، (1372)، «اجتهاد زن»، کیهان فرهنگی، سال ؟، شمارۀ 104.
  3. جوادی آملی، عبداللّٰه، (1377)، زن در آیینۀ جلال و جمال، قم: اسراء.
  4. الجوهری، أبونصر، (1407ق)، الصحاح‏ تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دار العلم للملائین.
  5. حائری، سید کاظم، (1367)، «نقد تئوری تفکیک مرجعیت از رهبری»، کیهان اندیشه، سال ؟، شمارۀ 22.
  6. الحر عاملی، الشیخ أبوجعفر، (بی تا)، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشّریعة، بی جا: کتاب‏خانۀ مدرسۀ فقاهت.
  7. الحر عاملی، محمد بن الحسن، (بی تا)، وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، بتصحیحه و تحقیقه و تذییله: الشیخ محمد الرازی، مع تعلیقات تحقیقیة لسماحة الحجة الحاج الشیخ أبی‏الحسن الشعرانی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  8. حکیم طباطبایی، سید محسن، (1391)، مستمسک العروة الوثقى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  9. الخوانساری، السید احمد، (1405ق)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، تعلیق: علی‏أکبر الغفاری، تهران: مکتبة الصدوق.
  10. الخوئی، السید أبوالقاسم و الشیخ میرزا علی الغروی، (بی تا)، التنقیح فی شرح العروة الوثقى، بی جا: کتاب‏خانۀ مدرسۀ فقاهت.
  11. الزبیدی، مرتضى، (بی تا)، تاج العروس، بی جا: کتاب‏خانۀ مدرسۀ فقاهت.
  12. صالحی نجف‏آبادی، نعمت‏اللّٰه، (1384)، قضاوت زن در فقه اسلامی، همراه با چند مقاله دیگر، تهران: امید فردا.
  13. الطریحی، الشیخ فخرالدین، (بی تا)، مجمع البحرین، تحقیق: السید احمد الحسینی، تهران: مرتضوی.
  14. عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی، (1419ق)، ذکرى الشیعة فی أحکام الشریعة‏، تحقیق و تصحیح: جمعى از پژوهشگران‏، قم: مؤسسۀ آل البیت.
  15. عاملی، ابراهیم، (1360ش)، تفسیر عاملی، تصحیح: علی‏اکبر غفاری، تهران: کتاب‏فروشی صدوق.
  16. العلامة المجلسی، محمدالباقر، (1403ق/1983م.)، بحار الأنوار، تحقیق: السید إبراهیم المیانجی و محمدالباقر البهبودی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  17. علمداری‏فر، محمد، (۱۳۹۶ش)، زن می‏تواند مرجع تقلید باشد، اردبیل: خط هشت.
  18. الفاضل اللنکرانی، الشیخ محمد، (بی تا)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة (الاجتهاد و التقلید)، بی جا: کتاب‏خانۀ مدرسۀ فقاهت.
  19. الکلینی الرازی، ثقة‏الاسلام أبی‏جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، (1367ش)، الکافی، تحقیق، تصحیح و تعلیق: علی‏أکبر الغفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  20. المحقق الکرکی، (بی تا)، رسائل المحقق الکرکی، قم: مکتبة آیة‏الله العظمى المرعشی النجفی.
  21. محمدی گیلانی، محمد، (1377)، «بررسی شرط مرد بودن مفتی»، فقه اهل بیت، سال ؟، شمارۀ 13.
  22. مشکینی، علی، (1392)، تفسیر روان، قم: دار الحدیث.
  23. مصطفوی، علامه، (1380ش)، تفسیر روشن، تهران: مرکز نشر کتاب.
  24. مطهری، مرتضی، (1371)، «زن و مرجعیت»، پیام زن، سال ؟، شمارۀ 11، در: mortezamotahari.com.
  25. المنتظری، الشیخ حسین‏علی، (1415ق)، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة، قم: تفکر.
  26. موسوی بجنوردی، سید محمد، (1381)، مجموعۀ مقالات فقهی، حقوقی و اجتماعی، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی.
  27. نجفی، محمدجواد، (1375ش)، تفسیر آسان (منتخب از تفاسیر معتبر)، تهران: کتاب‏فروشی اسلامیه.
  28. نجفی، محمدحسن، (1372)، «زن و مرجعیت»، مجلۀ فقه، سال ؟، شمارۀ 1.