بازشناسی روایاتِ منسوب به طبری در دلائل الإمامة

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

کتابِ دلائل الإمامة، از جمله کتاب‌هایی است که درباره فضائل و کراماتِ معصومین ع نگاشته شده و تأثیر قابل توجهی در منابعِ پس از خود داشته است. یک دسته از روایاتِ این کتاب، با نام ابو جعفر محمد بن جریر طبری آغاز شده و به همین دلیل برخی این کتاب را به محمد بن جریر بن رستم طبری امامی نسبت داده‌اند. با توجه به مشایخ نامبرده در این اسانیدِ به نظر می‌رسد مقصود از طبری در آن‌ها، همان محمد بن جریر بن یزید طبری، تاریخ‌نگار و مفسّر مشهور اهل سنّت است. احتمالاً نقل این معجزات شگفت، با رویکردی جدلی به طبری نسبت داده شده است. حضور نامِ برخی دیگر از رجال عامه در این اسانید، مؤید این رویکرد است. قرائنی مانندِ زمان‌پریشی، درهم‌ریختگی طبقات، ناشناس و منفرد بودن بیشتر افراد نام‌برده، و عدم تناسب متن روایات با شخصیت راویان، اصالت این اسانید را با اشکال جدّی مواجه می‌سازد. از سوی دیگر متن بسیاری از این روایات نیز با داده‌های تاریخی یا گزاره‌های عقلی و اعتقادی در تضادّ است یا نشانه‌هایی ادبی بر ساختگی بودن آن یافت می‌شود.

کلیدواژه‌ها