تحلیل انتقادی شبهه خاورشناسان پیرامون جعل اَسنادِ احادیث نبوی (مورد پژوهی دیدگاه: هوروویتس، روبسون و شاخت)

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسنده

دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

یکی از مباحث مطرح در زمینه حجیت و اعتبار احادیث نبوی، شبهات و خدشه هایی است که از سوی مغرضان سنت نبوی مطرح شده و در این میان، خاورشناسان سهمی قابل توجه داشته اند که هدف اصلی عموم آنها، تخریب اعتبار این احادیث بوده و ضروری است پاسخ در خوری به این شبهات به صورت کلی و جزئی داده شود؛ در این تحقیق که با رویکرد توصیفی - تحلیلی و بر مبنای ادله و شواهد تاریخی در تاریخ اسلام و منابع کهن صورت گرفته، بدین دست یافته ایم که نقد خاورشناسان به احادیث پیامبر (ص) و به ویژه، شخصیتهای مانند هوروویتس، روبسون و شاخت که اَسناد روایات را قابل اعتماد نمی دانند، نقد واقعی علمی نبوده ، بلکه اوهام و تصورات واهی و بدون پشتوانه علمی و منطقی است؛ همچنین، با وجود پذیرش نظریه شاخت از سوی محافل و مجامع علمی و آموزشی غرب ، این نظریه، نادرست بوده و نمی توان آن را تعمیم داد و از این رو، ادعای شاخت مبنی بر اینکه سند، بخش بی حساب و کتاب ، و بی منطق و بی مبنای حدیث است، نادرست بوده و آراء و نظرات خاورشناسان و محققان غربی پیرو او نیز، به هیچ وجه پذیرفته و مقبول نیست.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن ابی‏حاتم رازی، (1371ق)، عبدالرحمان، الجرح و التعدیل، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  2. ابن جماعه، محمد بن ابراهیم، (1406ق)، المنهل الروی فی مختصر علوم الحدیث النبوی، تحقیق: محیی‏الدین عبدالرحمان رمضان، دمشق: دار الفکر.
  3. ابن حبان، محمد، (1418ق)، الصحیح، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسه الرساله.
  4. ابن حجر، احمد بن علی، (1410ق)، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، تحقیق: عبدالعزیز بن عبداللّٰه بن باز، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  5. ابن حنبل، احمد، (1410ق)، الجامع فی العلل و معرفه الرجال، تصحیح: محمد حسام بیضون، بیروت: مؤسسه الکتب الثقافیه.
  6. ابن عباد، اسماعیل، (1414ق)، المحیط فی اللغه، تحقیق: شیخ محمدحسن آل یاسین، بیروت: عالم الکتب.
  7. ابن عساکر، علی بن حسن، (1418ق)، تاریخ مدینه دمشق، تحقیق: عمر بن غرامه، بیروت: دار الفکر.
  8. ابن فارس، احمد، (1412ق)، معجم مقاییس اللغه، تحقیق و ضبط: عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دار الجیل.
  9. ابن ماجه، محمد بن یزید، (بی تا)، کتاب السنن، تحقیق: محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت: دار الفکر.
  10. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1412ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  11. ابوداود، سلیمان بن اشعث، (بی تا)، سنن ابی داود، تحقیق: محمد محیی‏الدین عبدالحمید، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  12. اعظمی، محمدمصطفی، (1413ق)، دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، بیروت: المکتب الاسلامی.
  13. بیهقی، احمد بن حسین، (1410ق)، شعب الایمان، تحقیق: محمد السعید بن بسیونی زغلول، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  14. ترمذی، محمد بن عیسی، الجامع الصحیح، تحقیق: احمد محمد شاکر و فؤاد عبدالباقی و ابراهیم عطوه عوض، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  15. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1404ق)، الصحاح، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دار العلم للملائین.
  16. خطیب بغدادی، احمد بن علی بن ثابت، (1405ق)، الکفایه فی علم الروایه، تحقیق: احمد عمر هشام، بیروت: دار الکتاب العربی.
  17. خطیب بغدادی، احمد بن علی بن ثابت، (1416ق)، الفقیه و المتفقه، تحقیق: عادل بن یوسف العزازی، المملکه العربیه السعودیه: دار ابن الجوزی.
  18. خطیب بغدادی، احمد بن علی بن ثابت، (1971م)، شرف اصحاب الحدیث، تحقیق: محمد سعید خطیب، آنکارا: دار احیاء السنه النبویه.
  19. زبیدی، مرتضی، (1414ق)، تاج العروس، بیروت: دار الفکر.
  20. سالم الحاج، ساسی، (1422ق)، نقد الخطاب الاستشراقی، بیروت: دار المدار الاسلامی.
  21. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، (1414ق)، ادب الإملاء و الإستملاء، تحقیق: احمد بن محمد عبدالرحمان محمد محمود، جده: بی نا.
  22. شهید ثانی، زین‏الدین، (1408ق)، الرعایة فی علم الدرایة، قم: مکتبة آیة‏اللّٰه المرعشی النجفی العامه.
  23. صمدی، رضا احمد، (2003)، الإسناد عند المحدثین، الدلالة، التاریخ، المنهج، قاهره: مکتبة الحدیث.
  24. ضیاء العمری، اکرم، (1415ق)، بحوث فی تاریخ السنة المشرفة، مدینه منوره: مکتبة العلوم و الحکم.
  25. طبری، محمد بن جریر، (1407ق)، تاریخ الطبری، بیروت: مؤسسه عزّالدین.
  26. عاملی، حسین، (۱۴۰۱ق)، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، تحقیق: سید عبداللطیف کوه‏کمری، قم: مجمع الذخایر الاسلامیه.
  27. فلاتة، عمر بن حسن عثمان، (۱۴۰۱ق)، الوضع فی الحدیث، دمشق: مکتبة الغزالی ـ بیروت: مؤسسه مناهل العرفان.
  28. مسلم بن الحجاج، أبوالحسین، (1403 ق)، صحیح مسلم، تحقیق: محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت: دار الفکر.
  29. Coulson, N. J, (1946), AHistory of Islamic Law, Edinburgh, ?.
  30. J, (1949), “A Re ـ evaluation of Islamic Tradition”, JRAS, ?.