اشتراکات دستگاه کلامی امامیه واشعریه در مبانی وروش استنباط از قرآن وحدیث

نوع مقاله : نشریه حدیث و اندیشه

نویسنده

حوزه علمیه قم

چکیده

چکیده
دستگاه های کلامی براساس میزان توجهشان به عقل و نقل در کشف باورهای اعتقادی ، به سه مکتب مهم عقل گرا ، نقل گرا ومکتب جامع تقسیم می شوند که در این میان دو دستگاه کلامی امامیه و اشعریه از طرفداران مکتب جامع به شمار می آیند و به هر دو منبع عقل و نقل توجه داشته اند. در نتیجه این دو دستگاه برای استنباط ازمنبع نقل، مبانی و روش هایی دارند.در نوشتارپیش رو در ضمن دو گفتار به تبیین روش ها ومبانی مشترک آنها دراستنباط از نقل(قرآن وحدیث) پرداخته ایم . مصونیت قرآن کریم از تحریف ،تمسک به خبر واحد دراعتقادات ،بهره گیری از نقل متواتر وتمسک به نقل در جایی که عقل راهی ندارد از مبانی مشترک دو دستگاه به حساب می آید وهمچنین ظهورگیری ،دلالت التزامی ،حل تعارض مفهومی میان دو متن واستدلال پذیر کردن متن از اشتراکات روشی این دو دستگاه به شمار می رود

کلیدواژه‌ها


  1. ابن بابویه، محمد بن علی، (1403ق‏)، معانی الاخبار، قم‏: جامعۀ مدرسین‏، چاپ اول.
  2. ابن بابویه، محمد بن علی، (1414ق)، الاعتقادات، قم‏: المؤتمر العالمی للشیخ المفید، چاپ دوم.
  3. ابن قیم الجوزیة، محمد بن ابی‏بکر، (1418ق)، مختصر الصواعق المرسلة علی الجهمیة المعطلة، بیروت: دار الفکر، چاپ اول.
  4. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع ـ دار صادر، چاپ سوم.
  5. استرآبادی، محمدامین، (1426ق)، الفوائد المدنیه و بذیله الشواهد المکیه، قم: مؤسسه النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، چاپ دوم.
  6. الأشعری، أبوالحسن علی بن إسماعیل، (1397ق)، الإبانة عن أصول الدیانة، تحقیق: فوقیة حسین محمود، القاهرة: دار الأنصار، چاپ اول.
  7. الأشعری، أبوالحسن علی بن إسماعیل، (بی ‏تا)، اللمع فی الرد على أهل الزیغ و البدع، قاهرة: المکتبة الأزهریة للتراث، چاپ اول.
  8. انصاری، مرتضی، (1434ق)، فرائد الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  9. ایجى، میر سید شریف‏، (1325ق‏)، شرح المواقف‏، قم: الشریف الرضی.
  10. آمدی، ابوالحسن سیف‏الدین، (1423ق)، أبکار الأفکار فی أصول‏الدین، قاهره: ‏دار الکتب‏.
  11. آمدی، ابوالحسن سیف‏الدین، (بی ‏تا)، الإحکام فی أصول الأحکام، تحقیق: عبدالرزاق عفیف، بیروت: المکتب الإسلامی.
  12. تفتازانی، سعدالدین، (1432ق)، شرح العقائد النسفیة، بی‏ جا: مکتبة البشری للطباعة و النشر.
  13. حلی، حسن بن یوسف، (1427ق)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم: موسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة.
  14. رازى، فخرالدین، (1409ق‏)، عصمة الأنبیاء، بیروت: دار الکتب العلمیة‏، چاپ دوم‏.
  15. رازى، فخرالدین، (1986م)، الأربعین فی أصول الدین، قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة، چاپ اول.
  16. رضایی، جعفر، (1393ش)، «جایگاه عقل در کلام امامیۀ در مدرسۀ کلامی بغداد»، فصل‏نامۀ علمی ـ پژوهشی انجمن کلامی حوزه، سال دوم، شمارۀ 4.
  17. زرکشی، محمد بن بهادر، (1413ق)، البحر المحیط فی اصول الفقه، غردقه: دار الصفوه، چاپ دوم.
  18. سبحانی، جعفر، (1387ش‏)، راهنمای حقیقت، تهران: نشر مشعر، چاپ پنجم.
  19. شریف الرضی، محمد بن حسین‏، (1414ق)، نهج البلاغة، تحقیق: صبحی صالح، قم‏: هجرت‏، چاپ اول.
  20. صافی، لطف‏اللّٰه، (1428ق)، بیان الاصول، قم: دایره التوجیه و الارشاد ‏الدینی فی مکتب المرجع الدینی آیةاللّٰه العظمی الشیخ لطف‏اللّٰه الصافی الگلپایگانی، چاپ اول.
  21. صبحی، احمد محمود، (1405ق)، فی علم ‏الکلام دراسة فلسفیة لآراء الفرق ‏الاسلامیة فی اصول ‏الدین، بیروت: دار النهضة العربیة، چاپ پنجم.
  22. طباطبایی، سید محمدحسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
  23. علم‏الهدی، علی بن الحسین، (1376ش)، الذریعة إلى أصول الشریعة، تهران: دانشگاه تهران، چاپ اول.
  24. فاضل مقداد، مقداد بن عبداللّٰه، (1422ق)، اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، قم‏: دفتر تبلیغات اسلامى‏، چاپ دوم.
  25. کراجکى، محمد بن على‏، (1410ق‏)، کنز الفوائد، تحقیق و تصحیح: عبداللّٰه نعمه،‏ قم: دار الذخائر، چاپ اول.
  26. کلینی، محمد بن یعقوب‏، (1362ش)، الکافی، تهران‏: انتشارات اسلامیه‏.
  27. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى، ‏(1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم.
  28. مفید، محمد بن محمد، (الف) (1413ق)، تصحیح اعتقادات الإمامیة، قم‏: ‏المؤتمر العالمی للشیخ المفید، چاپ اول.
  29. مفید، محمد بن محمد، (ب) (1413ق)، عدم السهو النبی، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
  30. مکارم شیرازی، ناصر، (1374ش)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  31. میرجلیلی، علی‏محمد، (1397ش)، روش و مبانی فقه الحدیث، یزد: دانشگاه یزد.