مروری بر گسترش و بالندگی رویکرد اخلاق نقلی در بستر حوزه علمیّه قم

نوع مقاله : همایش یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیّه قم

نویسنده

استادیار گروه اخلاق پژوهشگاه قرآن و حدیث.

چکیده

اخلاق نقلی (مأثور) از رویکردهای اصیل در دانش اخلاق اسلامی بشمار می‌آید که در صد ساله اخیر در بستر حوزه‌ی علمیه قم گسترش و بالندگی درخور توجهی داشته است. در این مقاله سعی شده گزارشی جامع از انواع تألیفات جدید در این حوزه و بالندگی این رویکرد از جهت غنای مباحث، روش‌مندی و تنوع زیرشاخه‌ای ارائه شود. به اختصار می‌توان بیان کرد اخلاق نقلی در بستر حوزه علمیه قم به سه زیر شاخه‌ی «مزیّن به نقل»، «نقل محور» و «نقل بنیاد» توسعه پیدا کرده است. همچنین نویسندگان اخلاق نقلی علاوه بر پرداختن به حیطه اخلاق عملی کاربردی، در این دوره به فلسفه اخلاق مبتنی بر نقل پرداختند. همچنین آثار اخلاق نقلی تا پیش از این، شامل جمع‌آوری و دسته‌بندی احادیث بوده و در این دوره نویسندگان به بحث از روش فهم احادیث اخلاقی و نظام اخلاق اسلامی مبتنی برنقل پرداخته‌اند. همچنین آثار درخور توجهی در حوزه اخلاق نقلی به صورت دانشنامه، جوامع حدیثی، اخلاق وعظی و اخلاق کاربردی انتشار یافته است. مجموع این حرکت‌ها، افق‌های خرسندکننده‌ای را برای این رویکرد اخلاقی در سال‌های آینده نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها