روش‌شناسی تصحیح متون حدیثی در یکصد سال اخیر حوزه علمیّه قم(مطالعه موردی: تصحیح وسائل الشیعه)

نوع مقاله : همایش یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیّه قم

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری علوم و معارف نهج البلاغه از دانشگاه قرآن و حدیث و پژوهشگر ارشد دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دانش آموخته سطح سه حوزه علمیّه قم و پژوهشگر موسسه خاتم النبیین (ص)

چکیده

حوزه علمیه قم در صد سال اخیر با جهش علمی قابل توجهی مواجه شده است. علوم حدیث در این سیر صعودی جایگاه بالایی را به خود اختصاص داده است. تصحیح و چاپ متون حدیثی به در جهت ارتقای دانش حدیث تعیین کننده است در این راستا می توان تصحیح کتاب «وسائل الشیعه» را یکی از ثمرات علمی سده اخیر حوزه علمیه قم دانست که این کار به امر آیت الله العظمی بروجری و به همت آیت الله ربانی شیرازی به ثمر نشست. محور اصلی این پژوهش به روش شناسی آیت الله ربانی شیرازی در تصحیح «وسائل الشیعه» مربوط است در کنار آن به مباحثی همچون نسخه‌های وسائل الشیعه، چاپ‌های مختلف وسائل و امتیاز این چاپ با سایر چاپها و... پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. اشکوری، سید احمد (۱۳۹۷ ق)، دلیل المخطوطات، قم: چاپخانۀ علمیه.
  2. ــــــــــ (بی‏تا)، الانجازات حول وسائل الشیعة، بی‏جا: بی‏نا.
  3. الهی، فرج اللّٰه (۱۳۷۳ ش)، ربّانی شیرازی آیۀ استقامت، بی‏جا: بی‏نا.
  4. آقابزرگ تهرانی، محمّدمحسن (۱۴۰۳ ق)، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت: دارالاضواء.
  5. بحرانی، یوسف (بی‏تا)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: نشر اسلامی.
  6. بی نام (۱۳۶۲ ش)، «بیوگرافی مرحوم آیة اللّٰه ربّانی شیرازی»، پاسدار اسلام، سال سوم، شمارۀ ۲۷.
  7. تمری، محمّدرضا (۱۳۹۴ ش)، تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیة اللّٰه عبدالرحیم ربّانی شیرازی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  8. جمعی از نویسندگان (۱۳۸۵ ش)، گلشن ابرار، قم: نشر معروف.
  9. حجّت، هادی (۱۳۸۶ ش)، جوامع حدیثی شیعه، تهران: سمت.
  10. حرّ عاملی، محمّد بن الحسن (۱۴۱۲ ق)، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، تهران: اسلامیه.
  11. حرّ عاملی، محمّد بن الحسن (بی‏تا)، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت: نشر دار احیاء التراث.
  12. رحمانی، عبدالحسین (۱۳۶۸ ش)، نقدی بر وسائل الشیعة چاپ مؤسسه آل البیت، بی‏جا: بی‏نا.
  13. شبیری، سیدجواد (بی‏تا)، اسناد ویژه کافی در وسائل الشیعة، بی‏جا: بی‏نا.
  14. شوشتری، محمّدتقی (۱۳۶۴ ش)، النجعة فی شرح اللمعة، تهران: مکتبة الصدوق.
  15. عاملی(شهیدثانی)، زین الدین (بی‏تا)، شرح البدایة فی علم الدرایة، قم: نشر فیروزآبادی.
  16. فتاحی زاده، فتحیه و نجیبه افشاری (۱۳۹۱ ش)، «جایگاه نقد حدیث در وسائل الشیعة»، مجله تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال نهم، شمارۀ ۱.
  17. مجلسی، محمّدباقر (۱۴۰۳ ق)، بحار الأنوار، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  18. مرکز تحقیقات رایانه‏ای قائمیۀ اصفهان (۱۳۹۰ ش)، زندگینامۀ مشاهیر ایران و جهان، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‏ای قائمیۀ اصفهان.
  19. معارف، مجید و همکاران (۱۳۹۵ ش)، «تقطیع روایات در وسائل الشیعة»، فصلنامه علوم حدیث، سال بیست و یکم، شمارۀ ۲.
  20. مهدوی‏راد، محمّدعلی (۱۳۸۹ ش)، «بررسی آسیب تقطیع نادرست در روایات»، فصلنامه علوم حدیث، سال پانزدهم، شمارۀ یک، ۱۳۸۹ ش.
  21. مهدوی‏راد، محمّدعلی و محمّدحسین بهرامی (۱۳۸۹ ش)، «اتحاد یا تعدد در روایات مشابه؛ بررسی تطبیقی عملکرد کتاب‏های وسائل الشیعة و جامع ‏‏أحادیث الشیعة»، حدیث‏پژوهی، سال دوم، شمارۀ ۴.