2
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
در میان ائمّۀ اطهار(علیهم السّلام)، بیشترین زیارات به امیرمؤمنان و سیّد الشّهداء(علیهما السّلام) اختصاص دارد. در این پژوهش که گردآوری اطلاعات آن به روش کتابخانهای و تحلیل دادهها به روش تاریخی، تطبیقی و توصیفی است، زیارات امیرالمؤمنین(ع)، منبعیابی شد و سیر تطوّر تاریخیِ سندی و متنی آنها از کهنترین منبع موجود، یعنی الکافی شیخ کلینی تا آثار علامۀ مجلسی شناسایی گردید. نتیجه این شد که در مجموع، سی و دو زیارت برای آن حضرت در شانزده کتاب ادعیّه و زیارات وجود دارد که بیشترین آنها در المزار الکبیر ابن مشهدی با ذکر چهارده مورد است. زیارت امیرالمؤمنین(ع) در روز غدیر، بیش از سایر زیارات در کتاب‌های ادعیّه و زیارات محدّثان و فقهای برجستۀ شیعه آمده است. این زیارت را ابتدا ابنقولویه در کامل الزیارات با ذکر دو واسطه از امام رضا، از امام کاظم از امام صادق(علیهم السّلام) آورده و پس از وی، شیخ طوسی در مصباح المتهجّد و سپس ابنمشهدی در المزارالکبیر از جابر بن یزید جعفی از امام باقر(ع) روایت کرده است. از سی و دو زیارت امیرالمؤمنین(ع)، سیزده مورد، با ذکر سند و نوزده مورد، بدون ذکر سند بوده و بیشتر آنها از امام باقر، امام صادق و امام هادی(علیهم السّلام) صادر گردیدهاند.
ـــــــــــــــــ (1403ق). بحار الأنوار. تحقیق: جمعی از محقّقان، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم.
مفید، محمّد بن محمّد (1413ق). کتاب المزار- مناسک المزار. تحقیق: محمّد باقر ابطحی، قم: گنگره جهانی شیخ مفید.
نجّاشی، احمد بن علی (1365ش). رجال النجّاشی. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیّه قم.
مقاله
نیلساز، نصرت؛ نهله غروی نائینی و ابوالفضل رجاییفرد. «گونهها، سیر نگارش و انگیزههای تألیف کتب ادعیّه در پنج قرن نخست بر اساس دو فهرست نجّاشی و شیخ طوسی»، حدیث و اندیشه، شماره 25، 1397: 46-73.
حدّادی، آمنه؛ نصرت نیلساز؛ نهله غروی نائینی و محمدکاظم رحمتی. «تحلیل کارکرد حلقه مشترک در بازیابی منابع آثار روایی مطالعه موردی روایات علی بن ابراهیم در الکافی». علوم قرآن و حدیث، شماره 107، 1400: 271- 293.
)